Odszkodowanie za opóźnienie pociągu – śnieżyce, mróz

Umowa przewozu osób koleją

Podróż pociągiem odbywa się na podstawie umowy przewozu osób. Jej stronami są przewoźnik kolejowy oraz podróżny (zwany niekiedy pasażerem). Przedmiotem umowy jest przewóz pasażera przez przewoźnika kolejowego pomiędzy określonymi punktami (stacjami) w określonym czasie, zgodnie z rozkładem jazdy pociągów, za zapłatą przez podróżnego ceny. Warunki umowy przewozu koleją reguluje ustawa z 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe, regulamin świadczenia usług przez przewoźnika kolejowego oraz bilet kolejowy, który określa stację początkową i docelową, ilość kilometrów oraz cenę (a w pewnych wypadkach, jeśli bilet jest wykupywany na ściśle określony pociąg, również dokładną datę odjazdu i przyjazdu pociągu na stacji początkowej i docelowej). Obowiązkiem przewoźnika kolejowego jest przewóz podróżnego z należytą starannością, zgodnie z rozkładem jazdy, a więc do stacji docelowej i punktualnie, zaś obowiązkiem podróżnego jest uiszczenie ceny za przewóz oraz posiadanie biletu ważnego na dany przewóz (daną trasę lub w niektórych wypadkach na dany pociąg).

Opóźnienie pociągu – zwrot kosztów biletu

Regulacja prawna odpowiedzialności przewoźnika kolejowego za skutki opóźnienia w odjeździe lub przyjeździe środka transportu na czas uregulowana jest w prawie wspólnotowym Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z 23.10.2007 r. Nr 1371/2007 r., dotyczącym praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym. Jednakże niektórych przepisów rozporządzenia (w tym dotyczących interesującej nas kwestii) nie stosuje się do miejskich, podmiejskich i regionalnych kolejowych przewozów osób, na podstawie ustawy o transporcie kolejowym z 28 marca 2003 r. oraz (do dnia 30.06.2011 r.) krajowych połączeń pasażerskich oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami UE (ustawa z 25.06.2009 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym, Dz. U. z 2009 r. Nr 214, poz. 1658). Natomiast stosuje się art. 16 tego Rozporządzenia, który stanowi, iż w przypadku, gdy istnieją uzasadnione powody, aby przypuszczać, że opóźnienie przyjazdu do miejsca przeznaczenia przekroczy 60 minut w stosunku do umowy przewozu, pasażer otrzymuje natychmiast wybór pomiędzy:

1. Zwrotem pełnego kosztu biletu na warunkach, na jakich został opłacony, za część lub części niezrealizowanej podróży oraz za część lub części już zrealizowane, jeżeli taka podróż jest już bezcelowa w kontekście pierwotnego planu podróży, wraz z zapewnieniem w odpowiednich przypadkach połączenia pierwotnego do miejsca wyjazdu w najbliższym dostępnym terminie. Wypłata następuje w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia wniosku o zwrot, może on zostać dokonany w postaci kuponów lub innych usług, jeżeli ich warunki są elastyczne (szczególnie w odniesieniu do okresu ważności oraz miejsca docelowego), z tym że na wniosek pasażera musi być zawsze w formie pisemnej. Kwota zwrotu nie może być pomniejszona o finansowe koszty transakcji (opłaty, koszty telekomunikacyjne lub znaczki).
2. Kontynuacją lub zmianą trasy podróży, przy porównywalnych warunkach przewozu, do miejsca docelowego, w najbliższym dostępnym terminie albo w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera.

Szkody powstałe na skutek opóźnienia pociągu

Jednak następstwem opóźnienia pociągu mogą być także szkody w postaci np. konieczności skorzystania z noclegu, zapłaty za taksówkę (aby nadrobić stracony czas), czy przebukowania biletu lotniczego (jeśli np. nie zdążymy na lotnisko).

Do niedawna odpowiedzialność przewoźnika kolejowego była niemal iluzoryczna. Prawo przewozowe stanowiło w art. 62 ust. 2, iż przewoźnik odpowiada za szkodę, jaką poniósł podróżny wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportu, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.

Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 02.12.2008 r. sygn. akt. K 37/07 przepis ten w części obejmującej zwrot „jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika” uznany został za niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 i 76 Konstytucji.

Oznacza to, iż ma on obecnie brzmienie: „przewoźnik odpowiada za szkodę, jaką poniósł podróżny wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportu”. Przepis nie określa dalszych warunków odpowiedzialności, zatem stosować należy ogólne warunki odpowiedzialności za nienależyte wykonanie umowy z Kodeksu cywilnego (K.c.). Ten ogólny przepis to art. 471 K.c., który stanowi, iż „dłużnik (w tym wypadku przewoźnik) obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.

Wina przewoźnika za szkodę powstałą przez opóźnienie pociągu

Pasażer jako słabsza strona umowy nie musi udowadniać winy przewoźnika, to przewoźnik musi udowodnić, że opóźnienie pociągu jest skutkiem zdarzenia, za które nie ponosi on odpowiedzialności (co jest dość trudne). Musi wykazać, że dochował on należytej staranności (art. 472 K.c.), którą w odniesieniu do podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą oceniać należy przy określeniu zawodowego charakteru tej działalności (art. 355 § 2 K.c.). Brak winy przewoźnika będzie zachodzić w przypadkach np. burzy śnieżnej czy innych złych warunków atmosferycznych, niespodziewanego uszkodzenia trakcji. Jednakże w wyroku Trybunału wyrażono pogląd, iż nawet w takim wypadku przewoźnik dopiero wtedy nie będzie odpowiadać, gdy uprzedzi podróżnych o możliwości powstania kłopotów komunikacyjnych i opóźnieniu jeszcze w miarę możliwości przed rozpoczęciem podróży.

Odszkodowanie za opóźnienie pociągu

Za co możemy domagać się odszkodowania? Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż: „nie sposób dostrzec, że odwołanie kursu uniemożliwiające pasażerowi wyruszenie w drogę, albo opóźnienie w dotarciu do celu może wiązać się z uszczerbkiem materialnym. Może on mieć różną postać i różne rozmiary. Nie analizując wszystkich możliwych przypadków dość wskazać na często występującą sytuację wynikającą z faktu, że tylko nieliczne pociągi są ze sobą »skomunikowane«, czyli czekają na pasażerów innego pociągu, w której pasażer spóźnionego pociągu nie zdąża na inny pociąg, przez co nie może kontynuować podróży, co z kolei wiąże się z poniesieniem dodatkowych kosztów (np. noclegu)”.

Trzeba podkreślić, iż odpowiedzialność przewoźnika kolejowego na ogólnych zasadach jest instytucją nową i na ukształtowanie praktyki w tej dziedzinie trzeba będzie poczekać. Z pewnością jednak – jeśli wskutek opóźnienia środka transportu ponieśliśmy szkody, dodatkowe wydatki – warto walczyć o swoje prawa.

Jeśli jesteś zainteresowany dochodzeniem odszkodowania, zapraszamy do korzystania z naszych usług.

Poprzedni materiał

Następny materiał