Prawo do spadku po ojcu, który nie utrzymywał kontaktu przez całe życie

Prawo do spadku po ojcu

Kwestie dziedziczenia regulują przepisy księgi czwartej Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.). W ujęciu przedstawionego przez Pana stanu faktycznego oraz art. 931 K.c. znajduje się Pan jako dziecko spadkodawcy w I grupie spadkowej. Jeżeli nie ma innych zstępnych, a także Pana ojciec nie zawarł kolejnego związku małżeńskiego, to w myśl przepisów prawa jest Pan jedynym spadkobiercą swojego ojca.

Tym samym, jeśli nie ma testamentu, dziedziczy Pan całość spadku. W skład spadku wchodzą zarówno prawa, jak i obowiązki zmarłego (art. 922 K.c.). Zgodnie z art. 1012 K.c. może Pan przyjąć spadek wprost, to jest bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, lub z dobrodziejstwem inwentarza z ograniczeniem tej odpowiedzialności bądź też spadek odrzucić.

Termin na odrzucenie bądź przyjęcie spadku

Zarówno odrzucenie spadku, jak i przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza wymaga złożenia do sądu (właściwego ze względu na ostatni adres zamieszkania spadkodawcy) oświadczenia o odrzuceniu bądź o stosownym przyjęciu spadku. Wskazane powyżej oświadczenie musi zostać złożone w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. Termin ten należy liczyć od momentu, w którym otrzymał Pan wiadomość o śmierci swojego ojca. Brak złożenia powyższego oświadczenia we wskazanym powyżej terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku wprost, a tym samym z odpowiedzialnością spadkobiercy (Pana) również za długi spadkowe. Co istotne, na podstawie art. 1030 K.c. „do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku”. Jeżeli nie ma się pewności co do składników majątku, sugerowane jest złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza – o ile nie minął jeszcze termin na jego złożenie. Ta forma pozwala ograniczyć straty w majątku własnym, które mogą zostać spowodowane długami związanymi z masą spadkową.

Postępowanie o nabycie spadku

Względem procedury prowadzącej do nabycia spadku należy wskazać, że sąd na wniosek osoby zainteresowanej, w tym spadkobiercy, w postępowaniu nieprocesowym stwierdza nabycie spadku. Aby zainicjować wskazaną procedurę, należy złożyć w sądzie stosowny wniosek wskazujący w szczególności wnioskodawcę, wszystkich zainteresowanych oraz wniosek o stwierdzenie nabycia spadku.

Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić wcześniej niż po 6 miesiącach od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), chyba że wszyscy spadkobiercy – we wskazanym przypadku Pan jako jedyny spadkobierca – złożą oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku.

Dziedziczenie gospodarstwa rolnego

Należy zwrócić szczególną uwagę na wchodzącą w skład majątku spadkowego ziemię rolną. Jeżeli jest ona elementem gospodarstwa rolnego, to zgodnie z Kodeksem cywilnym do jej dziedziczenia stosuje się przepisy wskazane w art. 1058-1088 K.c. Zakres gospodarstw, co do których należy stosować powyższe przepisy, reguluje art. 1058 K.c., który wskazuje, że „do dziedziczenia z ustawy gospodarstw rolnych obejmujących grunty rolne o powierzchni przekraczającej 1 ha stosuje się przepisy tytułów poprzedzających księgi niniejszej ze zmianami wynikającymi z dalej wskazanych przepisów”.

Ograniczenie w dziedziczeniu gospodarstw rolnych

Przepisem dotyczącym bezpośrednio Pana jest ograniczenie w dziedziczeniu gospodarstw rolnych ze względu na brak predyspozycji do prowadzenia gospodarstwa rolnego, wskazane w art. 1063: „jeżeli ani małżonek spadkodawcy, ani żaden z jego krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy nie odpowiada warunkom przewidzianym dla dziedziczenia gospodarstwa rolnego albo jeżeli uprawnionymi do dziedziczenia są wyłącznie osoby, które w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolne do pracy, gospodarstwo dziedziczą spadkobiercy na zasadach ogólnych.” Ponieważ zgodnie z przytoczonym przez Pana stanem faktycznym brak jest innych spadkodawców, gospodarstwo takie dziedziczyć mogłaby gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy na mocy art. 935 K.c.

Na marginesie pragnę przypomnieć, że nasz serwis, prócz publikacji opinii prawnych, specjalizuje się również w przygotowywaniu kompletnych pism procesowych, także w sprawach spadkowych.