Były mąż chce się zrzec praw rodzicielskich do dziecka, czy obecny mąż może je przysposobić?

Trzy rodzaje przysposobienia

Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.) wyróżnia trzy rodzaje przysposobienia: pełne (którego skutki zostały określone w art. 121-123 K.r.o.), pełne nierozwiązywalne, zwane też całkowitym, oraz niepełne (którego skutki zostały określone w art. 124 § 1 K.r.o.). Zgodnie z art. 119 § 1 K.r.o.: „do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodziców przysposabianego, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody”.

Jak wyżej wskazano, przysposobienie pełne regulowane jest przepisami art. 121-123 K.r.o. Art. 121 § 1 stanowi, że: „przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi”. W związku z tym przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. Jednocześnie ustają prawa i obowiązki przysposobionego wynikające z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również prawa i obowiązki tych krewnych względem niego. Skutki przysposobienia rozciągają się na zstępnych przysposobionego. Przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiającego. Co najważniejsze, zgodnie z art. 123 § 1 K.r.o.: „przez przysposobienie ustaje dotychczasowa władza rodzicielska lub opieka nad przysposobionym”. Jeżeli jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, władza rodzicielska przysługuje obojgu małżonkom wspólnie.

Skutki przysposobienia pełnego

„W następstwie przysposobienia pełnego przysposobiony uzyskuje status dziecka przysposabiającego (art. 121 § 1). Naturalną konsekwencją takiego uregulowania jest przyznanie mu praw i obowiązków wynikających z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego (art. 121 § 2). Jednocześnie ustają prawa i obowiązki przysposobionego wynikające z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również prawa i obowiązki tych krewnych względem niego (art. 121 § 3). Oznacza to, że przysposobiony taki traci prawo do alimentów od swoich krewnych i sam jest od takiego obowiązku zwolniony wobec nich. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy przysposobionym jest pasierb. W razie przysposobienia przez małżonka dziecka swego małżonka, przysposobiony zachowuje wszelkie prawa i obowiązki, jakie dotychczas wiązały go z małżonkiem ojczyma lub macochy i jego krewnymi. Ustają natomiast więzy przysposobionego z drugim z rodziców, niebędącym małżonkiem przysposabiającego oraz jego krewnymi, co tym samym wyłącza obowiązek alimentacyjny między nimi” (T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. H.Ciepłej, LexisNexis, Warszawa 2009, s. 953).

Biologiczny ojciec dziecka powinien zostać pozbawiony praw rodzicielskich lub wyrazić zgodę na przysposobienie córki.

Przysposobienie pełne a obowiązek alimentacyjny biologicznego ojca

Oznacza to, że z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o przysposobieniu pełnym ustaje obowiązek alimentacyjny naturalnego rodzica pozbawionego poprzez przysposobienie władzy rodzicielskiej wobec dziecka bez konieczności występowania o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.

Zatem, udzielając odpowiedzi na Pani pytania, należy stwierdzić, że:

• trzeba złożyć wniosek o przysposobienie, albo uzyskując zgodę biologicznego ojca lub pozbawiając go praw rodzicielskich;
• przysposobienie wpływa na obowiązek alimentacyjny rodzica naturalnego w sposób wyżej opisany;
• obowiązek ten ustaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o przysposobieniu;
• dla ustania obowiązku nie jest konieczne występowanie o uchylenie go przez sąd.

Przysposobienie pełne a zmiana nazwiska dziecka

Zgodnie z art. 122 Kodeksu rodzinnego:

„§ 1. Przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiającego, a jeżeli został przysposobiony przez małżonków wspólnie albo jeżeli jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka – nazwisko, które noszą albo nosiłyby dzieci zrodzone z tego małżeństwa.

§ 2. Na żądanie osoby, która ma być przysposobiona, i za zgodą przysposabiającego sąd opiekuńczy w orzeczeniu o przysposobieniu postanawia, że przysposobiony nosić będzie nazwisko złożone z jego dotychczasowego nazwiska i nazwiska przysposabiającego. Jeżeli przysposabiający albo przysposobiony nosi złożone nazwisko, sąd opiekuńczy rozstrzyga, który człon tego nazwiska wejdzie w skład nazwiska przysposobionego. Przepisu tego nie stosuje się w razie sporządzenia nowego aktu urodzenia przysposobionego z wpisaniem przysposabiających jako jego rodziców.

§ 3. Na wniosek przysposabiającego sąd opiekuńczy może w orzeczeniu o przysposobieniu zmienić imię lub imiona przysposobionego. Jeżeli przysposobiony ukończył lat trzynaście, może to nastąpić tylko za jego zgodą. Przepis art. 118 zgoda przysposabianego na przysposobienie lub jego wysłuchanie § 2 stosuje się odpowiednio.”