.
Udzieliliśmy ponad 131,7 tys. porad prawnych i mamy 14 830 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Jak zabezpieczyć przyszłość rodziców i dzieci poprzez darowiznę i służebność?

• Data: 01-08-2024 • Autor: Marta Waplak

Chciałabym sprzedać swoje mieszkanie i wesprzeć w ten sposób dwóch moich synów. Pieniądze przekazałbym im notarialnie jako darowiznę. W zamian za to zamieszkałabym w lokalu należącym do jednego z synów (służebność). Jak podzielić pieniądze po sprzedaży, żeby wszystko było zgodne z prawem i nie powodowało jakichś komplikacji?


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Jak zabezpieczyć przyszłość rodziców i dzieci poprzez darowiznę i służebność?

Darowizna dla synów a zachowek

Decydując się na podział uzyskanej kwoty pieniężnej między synów, powinna mieć Pani na uwadze przepisy dotyczące zachowku.

 

Instytucja zachowku została zdefiniowana w art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem zstępnym (tj. dzieciom, wnukom, prawnukom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.

 

Zgodnie z art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego „jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, bądź w postaci świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.

 

Kluczowe w Pani sprawie jest to, że zgodnie z 993 § 1 Kodeksu cywilnego „przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Istotne jest również, że darowizny na rzecz spadkobierców (ustawowych lub testamentowych) lub na rzecz osób uprawnionych do zachowku podlegają doliczeniu niezależnie od tego, kiedy zostały dokonane”.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Podział pieniędzy po sprzedaży mieszkania

Powyższe oznacza, że rozporządzenie całym majątkiem za życia w postaci darowizn nie chroni obdarowanego przed roszczeniem o zachowek. Przykładowo, darowizna nieruchomości stanowiącej cały majątek spadkodawcy, uczyniona na rzecz jednego z dzieci 15 lat temu, podlega doliczeniu do spadku, a w konsekwencji ma wpływ na wysokość zachowku należnego pozostałym dzieciom od obdarowanego.

 

Roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu, a w przypadku braku testamentu – 5 lat od śmierci spadkodawcy (art. 1007 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego).

 

W związku z tym, zakładając że ewentualny spadek przypadnie dzieciom w częściach równych, w celu uniknięcia ewentualnych sporów o zachowek, doradzam rozdzielenie kwoty uzyskanej ze sprzedaży w możliwie równych częściach między dzieci.

Przykłady

Rozdzielenie pieniędzy i uwzględnienie zachowku

Pani Maria sprzedała swoje mieszkanie za kwotę 600 000 zł. Chciała te pieniądze podzielić między swoich dwóch synów, Piotra i Andrzeja, jako darowiznę. Zdecydowała się przekazać każdemu z nich po 300 000 zł, ale jednocześnie miała na uwadze przepisy dotyczące zachowku. Pani Maria zasięgnęła porady prawnej i dowiedziała się, że darowizny dokonane na rzecz spadkobierców, takich jak jej synowie, będą brane pod uwagę przy obliczaniu zachowku. Oznaczało to, że w przypadku jej śmierci inni potencjalni spadkobiercy, np. jej mąż, mogliby ubiegać się o część wartości tej darowizny w ramach zachowku. Dlatego Pani Maria zdecydowała się sporządzić testament, w którym jasno określiła, że kwota darowizny ma być uznana jako część spadku przysługującego jej synom, aby uniknąć ewentualnych sporów rodzinnych w przyszłości.

 
Służebność mieszkania u syna

Pan Jan postanowił sprzedać swoje mieszkanie, aby wspomóc swoich dwóch synów, Adama i Tomasza, i przeprowadzić się do jednego z nich. Sprzedał mieszkanie za 500 000 zł, a uzyskaną kwotę podzielił między synów w równych częściach, czyli po 250 000 zł dla każdego z nich. W zamian za darowiznę, syn Adam zgodził się, aby jego ojciec zamieszkał w jego nowym domu. Pan Jan i Adam podpisali umowę o ustanowieniu służebności osobistej, co zapewniło Panu Janowi dożywotnie prawo do korzystania z określonej części domu syna. Dzięki temu Pan Jan miał pewność, że będzie mógł mieszkać u syna bez obaw o swoją przyszłość, a Adam miał pewność, że jego ojciec nie zostanie bez dachu nad głową.

 
Podział darowizny i przyszłe roszczenia

Pani Anna zdecydowała się na sprzedaż mieszkania, aby przekazać pieniądze swoim synom, Marcinowi i Kamilowi. Po sprzedaży mieszkania za 700 000 zł, postanowiła rozdzielić uzyskaną kwotę w taki sposób, by każdemu synowi przypadło po 350 000 zł. Pani Anna była świadoma, że darowizny te mogą być w przyszłości wliczane do masy spadkowej i mieć wpływ na zachowek. W związku z tym postanowiła umieścić w umowach darowizny klauzulę o potrąceniu z przyszłego spadku kwot przekazanych synom. Miało to na celu uniknięcie ewentualnych roszczeń ze strony innych członków rodziny, np. wnuków czy rodzeństwa, o wyrównanie zachowku. Dzięki takim zapisom Pani Anna miała pewność, że pieniądze zostały rozdysponowane zgodnie z jej wolą, a przyszłe spory rodzinne będą mniej prawdopodobne.

Podsumowanie

Sprzedaż mieszkania i przekazanie uzyskanych środków jako darowizny dla synów wymaga starannego rozważenia kwestii prawnych związanych z zachowkiem i przyszłymi roszczeniami spadkowymi. Ważne jest, aby właściwie podzielić kwotę uzyskaną ze sprzedaży oraz rozważyć ustanowienie umów o służebność, by uniknąć potencjalnych konfliktów rodzinnych. Konsultacja z prawnikiem oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów, takich jak testament czy umowy darowizny, mogą pomóc w zapewnieniu, że transakcje te są zgodne z prawem i wolą darczyńcy.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz pomocy prawnej przy sprzedaży mieszkania i darowiźnie? Skorzystaj z naszych usług online, aby uzyskać fachowe porady prawne i profesjonalnie przygotowane pisma, które zabezpieczą Twoje interesy i zapewnią zgodność z prawem. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

 

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Marta Waplak

Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w prawie administracyjnym, w szczególności w sprawach związanych z gospodarką nieruchomościami. W kręgu jej zainteresowania znajdują się również sprawy z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego oraz prawa pracy. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską.


.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy prawnika »

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu