Billing jako dowód w sprawie rozwodowej

Dowody z wykazów połączeń abonentów

Polskie sądy bardzo często dopuszczają i przeprowadzają w sprawach rozwodowych na wniosek jednej ze stron procesu dowody z wykazów połączeń abonentów czy danych o lokalizacji telefonów komórkowych, chociaż w zakresie takich postępowań jest to sprzeczne z dyrektywą Unii Europejskiej. Godzi to również w prywatność jednostki, chronioną jako prawo i wolność osobista na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 47) oraz na gruncie prawa cywilnego, jako dobro osobiste (art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego). Dlatego nie można wykluczyć, że po zakończonym procesie rozwodowym lub nawet w jego trakcie użycie takich danych może spotkać się z wytoczeniem Pani odrębnego procesu o ochronę dóbr osobistych wskutek naruszenia prawa do prywatności, intymności.

Z punktu widzenia postępowania dowodowego billingi, a więc wykazy połączeń, mogą zostać potraktowane jak dokumenty prywatne (art. 245 Kodeksu postępowania cywilnego – dalej K.p.c.), a jeśli mielibyśmy do czynienia z nagraniami, fotografiami, fotokopiami lub nośnikami przenoszącymi obraz lub dźwięk, będą to tzw. inne środki dowodowe (art. 308 K.p.c.), do których stosuje się odpowiednio przepisy o dowodach, zgodnie z ich charakterem określonym przez sąd (art. 309 K.p.c.).

Dwunastomiesięczny okres retencji (zatrzymania i przechowywania) przez operatora danych abonenckich o wykonywanych połączeniach czy logowaniach do sieci telekomunikacyjnej jest na razie projektem zmian, mającym zastąpić obecny okres dwóch lat (24 miesięcy), w ciągu którego operatorzy mają obowiązek owe dane gromadzić i ewentualnie udostępniać uprawnionym ustawą organom. Obecnie projektowane przepisy nie zostały jeszcze uchwalone i nawet nie oczekują na wejście w życie. Po upływie okresu retencji danych nie można ich pozyskać nawet na wniosek sądu, chyba że sprawa dotyczy obronności, bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego, w których przypadku przedsiębiorca telekomunikacyjny obowiązany jest stosować szczególne zasady utrwalania, kontroli i dostępu wynikające z przepisów wykonawczych, tj. z rozporządzenia Rady Ministrów.

Tajemnica telekomunikacyjna

Dane, które chciałaby Pani przedstawić w sądzie w celu wykazania wyłącznej winy męża w rozpadzie pożycia (art. 57 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), stanowią tajemnicę telekomunikacyjną. W szczególności są to dane użytkownika, treść indywidualnych komunikatów, dane o lokalizacji (art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.). Zakazane jest zapoznawanie się, utrwalanie, przechowywanie, przekazywanie lub inne wykorzystywanie treści lub danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną przez osoby inne niż nadawca i odbiorca komunikatu, chyba że m.in. nastąpi to za zgodą nadawcy lub odbiorcy, których dane te dotyczą, albo jest konieczne z innych powodów przewidzianych ustawą lub przepisami odrębnymi (art. 159 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego).

Operator publicznej sieci telekomunikacyjnej oraz dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych są obowiązani na własny koszt:

1. zatrzymywać i przechowywać dane, o których mowa w art. 180c, generowane w sieci telekomunikacyjnej lub przez nich przetwarzane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres 24 miesięcy, licząc od dnia połączenia lub nieudanej próby połączenia, a z dniem upływu tego okresu dane te niszczyć, z wyjątkiem tych, które zostały zabezpieczone, zgodnie z przepisami odrębnymi;
2. udostępniać dane, o których mowa w pkt 1, uprawnionym podmiotom, a także Służbie Celnej, sądowi i prokuratorowi, na zasadach i w trybie określonych w przepisach odrębnych;
3. chronić dane, o których mowa w pkt 1, przed przypadkowym lub bezprawnym zniszczeniem, utratą lub zmianą, nieuprawnionym lub bezprawnym przechowywaniem, przetwarzaniem, dostępem lub ujawnieniem (art. 180a ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego).

Jak stanowi przepis art. 180 c ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, obowiązkiem zatrzymywania i przechowywania objęte są dane niezbędne do ustalenia zakończenia sieci, telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, użytkownika końcowego inicjującego połączenie oraz do którego kierowane jest połączenie, do określenia daty i godziny połączenia, czasu jego trwania, rodzaju połączenia oraz lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego.

Szczegółowy wykaz wykonanych usług telekomunikacyjnych

Pewnym rozwiązaniem może być pozyskanie przez Panią we własnym zakresie przesłanych abonentowi billingów usług telekomunikacyjnych na jego rzecz, jeśli oczywiście nie dokonał on ich zniszczenia. Jak bowiem stanowi przepis art. 80 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego: „dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych dostarcza abonentowi nieodpłatnie z każdą fakturą podstawowy wykaz wykonanych usług telekomunikacyjnych zawierający informację o zrealizowanych płatnych połączeniach z podaniem, dla każdego typu połączeń, liczby jednostek rozliczeniowych odpowiadającej wartości zrealizowanych przez abonenta połączeń”.

Dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych dostarcza również na żądanie abonenta, który ma przydzielony numer, szczegółowy wykaz wykonanych usług telekomunikacyjnych, za który może być pobierana opłata w wysokości określonej w cenniku (art. 80 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego). Szczegółowy wykaz wykonanych usług telekomunikacyjnych powinien zawierać informację o zrealizowanych płatnych połączeniach, z podaniem dla każdego połączenia: numeru wywoływanego, daty oraz godziny rozpoczęcia połączenia, czasu jego trwania oraz wysokości opłaty za połączenie z wyszczególnieniem ceny brutto i netto (art. 80 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego).