Wyjazd do USA z dziećmi bez zgody męża

Pojęcie „istotnych spraw dziecka”

Przystępując do odpowiedzi na Pani pytanie, w pierwszej kolejności pragnę wskazać, że kwestie dotyczące władzy rodzicielskiej zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm. – w skrócie K.r.io.)

Mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony w pytaniu, należy stwierdzić, iż niewątpliwie w Pani sytuacji zastosowanie znajdzie art. 97 K.r.io., zgodnie z którym „jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.”

Pojęcie „istotnych spraw dziecka” nie zostało w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zdefiniowane, niemniej jednak, mając na uwadze dotychczasowe orzecznictwo, należy zauważyć, iż istotnymi sprawami dziecka są m.in. sprawy dotyczące obywatelstwa dziecka, zmiany jego imienia i nazwiska, wyboru szkoły, sposobu ewentualnego leczenia, a także wyjazdu za granicę.

Planowany wyjazd za granicę z małoletnimi dziećmi pociąga za sobą obowiązek uzyskania zgody Pani męża, chyba że zostanie pozbawiony władzy rodzicielskiej lub uzyska ograniczoną władzę rodzicielską, która nie obejmie kwestii dotyczących podejmowania decyzji w sprawie wyjazdu dzieci za granicę.

Zgoda drugiego z rodziców na wyjazd dziecka za granicę

Powyższe potwierdza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11.10.1963 r., (sygn. akt III CO 23/63), zgodnie z którą „na wyjazd za granicę małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku orzekającym rozwód powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej potrzebne jest oświadczenie o zgodzie drugiego z rodziców, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej, a w razie niemożności uzyskania takiego oświadczenia – zezwolenie władzy opiekuńczej.”

Ponadto chciałbym zwrócić Pani uwagę na uchwałę z dnia 10.11.1971 r. (sygn. akt III CZP 69/71), w której Sąd Najwyższy uznał, iż „na wyjazd za granicę na pobyt stały małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku rozwodowym powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego, jeżeli drugi z rodziców, któremu powierzono nadzór nad wychowaniem dziecka, nie złożył oświadczenia wyrażającego zgodę na wyjazd dziecka”.

Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka

Skoro zatem nie jest Pani w stanie uzyskać zgody męża na wyjazd małoletnich dzieci za granicę, to jedynym rozwiązaniem jest wystąpienie na podstawie art. 97 § 2 K.r.io. z wnioskiem o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Sądem właściwym jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka, wydział rodzinny i nieletnich.

We wniosku należy przedstawić sprawę, wskazać powody, dla których zamierza Pani wyjechać z kraju z dziećmi. Proszę pamiętać, iż sąd przed ewentualnym pozytywnym rozpatrzeniem Pani wniosku będzie musiał ustalić, że wyjazd za granicę Państwa dzieci jest zgodny z ich dobrem, a zatem wskazane jest, aby w przedmiotowym wniosku wskazać, że np. za granicą ma Pani zapewnioną pracę, mieszkanie itp.

W przypadku uwzględnienia wniosku orzeczenie sądu zastąpi zgodę Pani męża na wyjazd dzieci za granicę i wówczas będzie Pani mogła wyjechać wraz z dziećmi z kraju.

Na zakończenie chciałbym przestrzec Panią przed przedmiotowym wyjazdem bez zgody męża lub rozstrzygnięcia sądu, albowiem proszę mieć na uwadze postanowienie z dnia 14.10.1970 r. (sygn. akt III CRN 181/70), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż „wyjazd i zatrzymanie dziecka wbrew woli drugiego rodzica i bez zgody sądu może być uznane za nadużycie władzy rodzicielskiej i może skutkować jej pozbawieniem”, a ponadto proszę pamiętać, że w przypadku wyjazdu za granicę z małoletnimi dziećmi bez zgody męża lub rozstrzygnięcia sądu, o którym wspomniałem powyżej, Pani mężowi przysługiwało będzie prawo wystąpienia do sądu z wnioskiem o wydanie dzieci.

W przypadku problemów z sformułowaniem treści wniosku o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka, o którym wspomniałem powyżej, służę pomocą w jego przygotowaniu, o ile taka będzie Pani wola.