Leasing w małżeństwie a dziedziczenie, komu należą spłacone raty po śmierci małżonka?

Działalność gospodarcza a wspólność majątkowa małżonków

Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) otwarta w trakcie małżeństwa objętego wspólnością ustawową, zasilana majątkiem wspólnym, generuje przychody i przyrost majątku, które wchodzą do majątku wspólnego małżonków. Potwierdza to Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.), art. 31 § 2:

1. do majątku wspólnego należą m.in. wynagrodzenia i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2. dochody z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego każdego z małżonków.

Po śmierci jednego z małżonków majątek JDG (jako część majątku wspólnego) wchodzi w części do masy spadkowej po zmarłym małżonku, który JDG nie prowadził.

Do spadku po ojcu weszła połowa wartości JDG oraz jej majątku na dzień śmierci.

Samochody w leasingu a masa spadkowa

Samochody w leasingu nie weszły do spadku, bo nie stanowiły własności JDG. Gdyby zostały wykupione, ich równowartość byłaby w majątku wspólnym i w spadku (w 1/2). Raty leasingowe to koszty JDG – nie tworzą odrębnego składnika masy spadkowej. 

Testament, zachowek i przedawnienie roszczeń

Jeżeli był testament i jedyną spadkobierczynią została żona, miał Pan prawo do zachowku w wysokości połowy tego, co przypadłoby Panu przy dziedziczeniu ustawowym (tj. 1/4 majątku spadkowego). Roszczenie o zachowek przedawnia się po 5 latach – w tej sprawie termin już upłynął.

Jeżeli nie było testamentu, dziedziczy Pan ustawowo wraz z żoną ojca. Przy braku innych spadkobierców ustawowych ma Pan prawo do:

• połowy majątku wspólnego ojca i jego żony zgromadzonego w trakcie małżeństwa,
• połowy majątku osobistego ojca sprzed zawarcia małżeństwa.

Dział spadku i rozliczenia z wdową po ojcu

Po uzyskaniu stwierdzenia nabycia spadku może Pan żądać działu spadku. W jego wyniku powinien Pan otrzymać od żony ojca równowartość:

1. połowy wartości majątku osobistego ojca,
2. połowy majątku wspólnego z jego małżeństwa,
3. połowy zysku wypracowanego po śmierci ojca do chwili obecnej w JDG, w zakresie, w jakim korzystała ona z majątku spadkowego, który powinien Panu przypaść.

Jak ustala się wartość spadku?

Ustalenia datowe i wycena:

• stan majątku spadkowego – na dzień śmierci ojca;
• w zakresie pkt 3 – także na dzień działu spadku (dla porównania stanu JDG na te dwie daty);
• wartość do rozliczeń ustala się według cen z dnia orzekania przez sąd lub z dnia umownego działu spadku.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
3. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350