Odzyskanie nakładów na remont domu należącego do małżonka

Ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej przez jednego lub oboje małżonków. Obejmuje to m.in. wynagrodzenia za pracę, dochody z działalności zarobkowej, dochody z majątku wspólnego i osobistego, środki zgromadzone na rachunkach emerytalnych oraz przedmioty zwykłego użytku domowego.

Nie należą do majątku wspólnego m.in. przedmioty nabyte przed zawarciem małżeństwa, w drodze spadku lub darowizny, prawa majątkowe niezbywalne, rzeczy służące wyłącznie osobistym potrzebom jednego z małżonków oraz prawa autorskie.

Podział majątku po rozwodzie

W trakcie podziału majątku sąd ustala:

• co wchodzi w skład majątku wspólnego,

• ile jest on wart,

• komu przyznać poszczególne składniki.

Wartość składników ustala się według cen aktualnych, nie z momentu ich nabycia. W zasadzie przyjmuje się, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, jednak można żądać ustalenia nierównych udziałów, jeśli jedno z małżonków w większym stopniu przyczyniło się do powstania majątku.

Nakłady na majątek osobisty małżonka

Zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty (...). Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Oznacza to, że jeżeli remont domu żony został sfinansowany z majątku wspólnego, to po rozwodzie można żądać zwrotu części tych nakładów. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego. W razie potrzeby sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeśli wymaga tego dobro rodziny.

Wycena i rozliczenie nakładów

W opisywanym przypadku dom należał do żony jako majątek osobisty. W związku z tym sam dom nie podlega podziałowi, ale podziałowi podlegają nakłady na ten dom, jeśli pochodziły z majątku wspólnego. Sąd może nakazać żonie zwrot części wartości tych nakładów – najczęściej połowy.
Jeżeli jednak remont był finansowany z majątku osobistego męża, wówczas może on dochodzić zwrotu całej wartości nakładów.

Udziały nierówne w majątku wspólnym

Jeżeli jedno z małżonków w znacznie większym stopniu przyczyniło się do powstania majątku wspólnego (np. miało wyższe dochody lub w większym stopniu finansowało inwestycje), można żądać, aby udziały w majątku wspólnym były ustalone nierówno – np. 75% do 25%.
Sąd w takiej sytuacji bada wszystkie okoliczności, w tym również wkład w prowadzenie gospodarstwa domowego i wychowanie dzieci.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59