Jak skutecznie wyegzekwować obowiązek naprawienia szkody z wyroku karnego?

Jak uzyskać tytuł wykonawczy i skierować sprawę do komornika?

Najlepszym rozwiązaniem w tym przypadku jest uzyskanie wyroku karnego wraz z nadaną klauzulą wykonalności i skierowanie jej do komornika, który rozpocznie postępowanie egzekucyjne w celu wyegzekwowania zadłużenia.

Kiedy sąd orzeka obowiązek naprawienia szkody?

Zgodnie z treścią art. 46 § 1 Kodeksu karnego (K.k.): W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o możliwości zasądzenia renty nie stosuje się.

Treść przywołanego przepisu jednoznacznie wskazuje, że orzeczenie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia jest fakultatywne z urzędu, a obligatoryjne na wniosek, na co w tym ostatnim wypadku wskazuje użycie trybu oznajmującego do czynności czasownikowej „orzeka”. Wyjątkiem do tej zasady jest sytuacja, gdy sąd odstępuje od wymierzenia kary, gdyż może odstąpić także od wymierzenia środka kompensacyjnego, chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe (K. Czichy, Nawiązka, s. 42).

W przypadku gdy została wyrządzona przestępstwem szkoda i pokrzywdzony lub inna osoba złożyła wniosek o jej orzeczenie, sąd nie może odmówić orzeczenia obowiązku naprawienia szkody. Regułą powinno być orzeczenie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia, a jedynie wyjątkowo można orzec nawiązkę. Sąd jest legitymowany do orzeczenia obowiązku naprawienia szkody z urzędu, nawet w sytuacji, gdy żadna ze stron takiego wniosku nie złożyła (post. SN z 14.4.2022 r., III KK 357/21, Legalis; wyr. SN z 28.8.2018 r., III KS 19/18, Legalis, z glosą krytyczną M. Skwarcowa, GSP 2019, Nr 1, s. 91-97); taki obowiązek istnieje tylko wówczas, gdy organ ten uznaje celowość jej orzeczenia.

Dlaczego warto działać szybko?

Najszybszą i najskuteczniejszą metodą dochodzenia zapłaty jest uzyskanie tytułu wykonawczego, a więc przesłanego wyroku opatrzonego klauzulą wykonalności i udanie się do komornika w celu rozpoczęcia postępowania egzekucyjnego. Mogą Państwo także poinformować sąd, który wydał wyrok, iż szkoda do tej pory nie została naprawiona. Proszę mieć na uwadze, iż do czasu, gdy szkoda nie zostanie naprawiona, nie dojdzie do zatarcia skazania.

Źródła:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553