Budowa budynku gospodarczego na obszarze Natura 2000, co jest dozwolone

Warunki budowy bez pozwolenia

Zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 33 ustawy Prawo budowlane:

„Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, budowa: jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 150 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 6 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane”.

Oznacza to, że rolnik może postawić niewielki budynek gospodarczy bez pozwolenia, jeśli spełnione są wymienione kryteria dotyczące rozmiarów i przeznaczenia obiektu.

Ograniczenia wynikające z ochrony przyrody

Zgodnie z art. 33 ustawy o ochronie przyrody:

„Zabrania się, z zastrzeżeniem art. 34, podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:

1. pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000,

2. wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000,

3. pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.”

Stanowisko sądów administracyjnych

NSA w wyroku z 14 stycznia 2025 r., II OSK 977/22, wskazał:

„Znaczące negatywne oddziaływanie na środowisko jest pojęciem nieostrym, co stawia przed organem stosującym art. 33 ust. 1 u.o.p. wymagania związane z precyzyjnym wskazaniem przesłanek, na których się oparł wydając rozstrzygnięcie. W przeciwieństwie do innych form ochrony przyrody, takich jak parki narodowe czy rezerwaty, w stosunku do obszarów Natura 2000 ustawodawca nie wprowadził konkretnych zakazów czy nakazów. Samo objęcie terenu ochroną Natura 2000 nie stanowi automatycznej przeszkody w jego zagospodarowaniu.”

Podobnie orzekł WSA w Warszawie (IV SA/Wa 144/20):

„Nie można z przepisu art. 33 ust. 1 u.o.p. wywodzić, iż ustawa ta zawiera bezwzględny zakaz zabudowy w obszarze Natura 2000. Przepis ten jedynie zabrania lokalizacji inwestycji mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub wpływać negatywnie na gatunki chronione.”

Praktyka organów administracji

W praktyce, nawet jeśli inwestycja spełnia warunki określone w Prawie budowlanym, organy administracji często wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Wynika to z konieczności potwierdzenia, że planowany budynek nie będzie negatywnie wpływać na cele ochrony obszaru Natura 2000.

Warto więc złożyć wniosek o konsultację do właściwego organu — zgodnie z art. 57 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie — zanim przystąpi się do budowy. Dzięki temu inwestor uzyska oficjalne stanowisko, czy planowana inwestycja wymaga dodatkowych procedur środowiskowych.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 stycznia 2025 r., II OSK 977/22