Kiedy świadkowi przysługuje prawo do odmowy składania zeznań?

Świadek w postępowaniu karnym

Zasadą jest, że świadek ma obowiązek zeznawać, od tego kodeks postępowania karnego przewidział jednak określone wyjątki – stwierdza adwokat Arkadiusz Szymański, z kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j. (https://zemla-szymanski.pl/). Postępowanie karne, na etapie postępowania przygotowawczego, prowadzone jest przez właściwe do tego organy ścigania, określone w ustawie służby oraz prokuraturę. Istotą wczesnych etapów postępowania karnego jest gromadzenie i zabezpieczenia materiału dowodowego - https://zemla-szymanski.pl/postepowanie-karne-co-to/. Obowiązkiem świadka w postępowaniu karnym jest stawić się na wezwanie organów prowadzących postępowanie karne, złożyć zeznania polegające na prawdzie oraz nie zatajać prawdy. Każdy świadek w postępowaniu karnym, w zależności od jego roli oraz relacji z faktycznym sprawcą przestępstwa, powinien zostać pouczony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, prawie do odmy składania zeznań oraz prawie do uchylenia się od odpowiedzi na poszczególne pytania. 

Prawo osoby najbliższej do odmowy składania zeznań. 

Osoba wezwana w charakterze świadka, po stawieniu się na przesłuchanie, powinna zostać rozpytana na okoliczność relacji z poszczególnymi osobami, których sprawa może faktycznie dotyczyć. W ramach odbieranych przez prowadzącego przesłuchanie danych osobowo poznawczych, świadek powinien zostać zapytany o ewentualne pokrewieństwo z osobami, których sprawa może dotyczyć, gdyż ewentualne pokrewieństwo i jego stopień może przesądzić o prawie do odmowy składania zeznań w całości. Art. 182 § 1 kodeksu postępowania karnego stanowi, że osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznań – przepis ten ma zastosowanie również do podejrzanego. Art. 115 § 11 kodeksu karnego wskazuje definicję osoby najbliższej, za której zalicza się małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Zatem, np. rodzic osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa może na przesłuchaniu jednozdaniowo oświadczyć, że korzysta z prawa do odmowy składania zeznań, nie musi składać innych oświadczeń i na tym przesłuchanie się zakończy. 

Kiedy jeszcze świadek może odmówić składania zeznań? 

Ponadto świadek, zgodnie z art. 182 § 3 k.p.k. może odmówić składania zeznań w sytuacji, gdy w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem – o tym szerzej na https://zemla-szymanski.pl/prawo-do-odmowy-skladania-zeznan/. 

Poprzedni materiał

Następny materiał