Zniesienie współwłasności ze spłatą a podatek dochodowy

Niestety, zniesienie współwłasności nieruchomości ze spłatą stanowi odpłatne zbycie.

Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
    

   spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

2. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
3. innych rzeczy,
   
   – jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany″.

Należy zauważyć, że odpłatne zbycie w rozumieniu powołanych przepisów jest pojęciem szerokim, obejmuje bowiem nie tylko sprzedaż (lub zamianę), ale również inne zdarzenia powodujące przeniesienie własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Zniesienie współwłasności polegające na przyznaniu rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, podczas gdy pozostali otrzymują spłatę, jest niewątpliwie formą odpłatnego zbycia, bowiem spłata jest w takim przypadku wyrażoną w pieniądzu równowartością udziału we wspólnym prawie.

W przedmiotowej sprawie niewątpliwie wystąpił obowiązek podatkowy. Opodatkowanie zbycia nieruchomości nabytej w roku 2005 odbywa się natomiast według zasad, jakie obowiązywały właśnie w dniu nabycia tejże nieruchomości. W 2004 r. również obowiązywała zasada, że podatnicy mogą skorzystać ze zwolnienia podatkowego dochodów ze zbycia nieruchomości lub udziałów w nieruchomości, jeżeli przeznaczyli osiągnięty dochód na niżej wymienione cele:

• „na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
• na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
• na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego,
• na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont lub modernizację własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• na rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację - na cele mieszkalne - własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• na spłatę kredytu lub pożyczki, a także odsetek od kredytu lub pożyczki zaciągniętych na cele, o których mowa w lit. a), w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym również na spłatę kredytu lub pożyczki oraz odsetek od tego kredytu lub pożyczki zaciągniętych przed dniem uzyskania tych przychodów”.

Niestety, warunkiem skorzystania z tego zwolnienia jest złożenie oświadczenia, że przychód uzyskany ze sprzedaży przeznaczony zostanie na któryś z tych celów, w terminie 14 od dnia dokonania odpłatnego zbycia. Termin ten w Pani przypadku minął w lipcu lub sierpniu ubiegłego roku. Od tej chwili istnieje zaległość podatkowa. Obowiązek podatkowy nie wystąpiłby, gdyby zniesienie współwłasności nastąpiło w roku 2010 (upłynęłoby 5 lat od końca roku, w którym nastąpiło nabycie).

Podatek od przychodu ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. W terminie płatności podatku podatnik jest obowiązany złożyć deklarację według ustalonego wzoru (PIT-23).

W chwili obecnej zaistnieje konieczność zapłaty nie tylko podatku, ale i odsetek za zwłokę.