Zawieszenie alimentów na dziecko przez zagraniczny sąd

Dziecko za granicą – właściwość sądu co do określenia obowiązku alimentacyjnego rodzica

Niestety, jeżeli zamieszkuje Pani wraz z dzieckiem na terenie Danii i tam znajduje się jego centrum życiowe, to obowiązują tamtejsze przepisy, co do których należałoby zasięgnąć opinii tamtejszego prawnika specjalizującego się w prawie rodzinnym. Chcąc jednak przeciwdziałać uchyleniu alimentów w Polsce, proszę wykazać przed sądem w Polsce, iż centrum życiowe znajduje się w Polsce, a więc wraca Pani co jakiś czas z dzieckiem do Polski, alimenty pobierane są w walucie polskiej itp. Jak Pani wskazuje, więzi rodzinne są przecież zachowane.

Jeżeli już doszło do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, proszę złożyć pozew o ustalenie obowiązku alimentacyjnego raz jeszcze. Jednak konieczne jest, aby sąd w Polsce stwierdził, iż dziecko i Pani przebywacie czasami w Polsce – ma tu Pani np. mieszkanie, rodzinę itp.

Zakres świadczeń alimentacyjnych

Zgodnie natomiast z art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego (K.r.o.) – zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Najsilniejszym obowiązkiem alimentacyjnym jest obowiązek rodziców względem małoletniego dziecka. W świetle orzecznictwa dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Sąd Najwyższy podkreśla, że rodzice zobowiązani są dzielić się z małoletnimi dziećmi nawet bardzo skromnymi dochodami. Zaspokojenie potrzeb dziecka może wymagać naruszenia przez rodziców substancji ich majątku.

Obowiązek alimentacyjny względem małoletniego dziecka obejmuje dostarczanie nie tylko środków utrzymania, lecz także wychowania. W Polsce obowiązek ten trwa, pomimo osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, pod warunkiem, iż nie może utrzymać się samodzielnie. Potrzeby utrzymania mają charakter konsumpcyjny, ich zaspokojenie bowiem polega na zapewnieniu uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia, pielęgnacji w chorobie itp.

Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje przez zapewnienie mu nie tylko środków materialnych, lecz także osobistej troski o jego rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnego życia w społeczeństwie. Zatem usprawiedliwione potrzeby dziecka to jak najbardziej wyżywienie, środki wychowania, najem i opłaty mieszkaniowe, pomoce szkolne, naukowe, zabawki itp.

Możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica a wysokość alimentów

Warto zwrócić uwagę na następujące tezy z orzecznictwa:

1) „(...) osoba, na której ciąży ustawowy obowiązek alimentacyjny, a zwłaszcza obowiązek alimentacyjny względem swych nieletnich dzieci, powinna w celu zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dążyć do pełnego i właściwego wykorzystania swych sił, kwalifikacji i zdolności zarobkowej, jeśli istnieją ku temu realne możliwości. Zakres zatem obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeżeli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił, zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie” (orz. SN z 09.01.1959 r., III CR 212/58, OSNCK 1960, Nr 2, poz. 48, wydane na gruncie KR);

2) „możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody” [uchwała SN (PSIC) z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42, teza IV].

Ponowne określenie obowiązku alimentacyjnego w Polsce

Z uwagi na powyższe, niestety, obecnie obowiązują Panią i dziecko przepisy w państwie, w którym mieszkacie. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby obowiązek alimentacyjny ponownie został orzeczony w Polsce, wskazując na zmianę sytuacji i np. okazjonalne chociaż przebywanie dziecka w Polsce i konieczność zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb.