Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej1, każdy organ kontroli zobowiązany jest zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze przeprowadzenia kontroli wykonywanej przez niego działalności gospodarczej. Zawiadomienie takie powinno zawierać:
- oznaczenie organu;
- datę i miejsce wystawienia;
- oznaczenie przedsiębiorcy;
- wskazanie zakresu przedmiotowego kontroli;
- podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.
Organ kontroli może wszcząć postępowanie kontrolne nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia (na wniosek przedsiębiorcy kontrola może być wszczęta przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia).
Jednak zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonuje się w przypadku, gdy:
- kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej (np. na podstawie bezpośrednio stosowanych rozporządzeń unijnych);
- przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia;
- kontrola jest przeprowadzana na podstawie przepisów ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw2 (kontrole jakości paliw, biopaliw i gazu LPG prowadzone przez Inspekcję Handlową);
- kontrola jest prowadzona w toku postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów3 (postępowania prowadzone przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów);
- przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego;
- przedsiębiorca nie ma adresu zamieszkania lub adresu siedziby lub doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione;
- przedsiębiorca objęty jest szczególnym nadzorem podatkowym;
- przedsiębiorca objęty jest nadzorem weterynaryjnym;
- przeprowadzana jest kontrola administracji rybołówstwa;
- przeprowadzana jest kontrola związana z nadawaniem towarom przeznaczenia celnego dokonywana w urzędzie celnym albo w miejscu wyznaczonym lub uznanym przez organ celny;
- przeprowadzana jest kontrola przemieszczających się środków transportu, osób z nich korzystających oraz towarów nimi przewożonych;
- w toku kontroli inspektorzy Inspekcji Handlowej dokonują zakupu produktów lub usług sprawdzającego rzetelność usługi (tzw. zakup kontrolny);
- kontrolowana jest działalność polegająca na sprzedaży obwoźnej i obnośnej na targowiskach.
Ponadto, na podstawie art. 282c Ordynacji podatkowej4, zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonują organy kontroli podatkowej, jeżeli:
- kontrola:
- dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku o podatku od towarów i usług lub zwrotu podatku naliczonego,
- ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
- dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
- ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu5,
- zostaje wszczęta dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
- ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury,
- dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin;
- organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że kontrolowany:
- został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy o rachunkowości6 lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli (w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej – do każdego wspólnika),
- jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
W przypadku gdy kontrola przeprowadzona jest bez uprzedniego doręczenia zawiadomienia, organ kontroli zobowiązany jest zamieścić uzasadnienie przyczyny braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli w książce kontroli i protokole kontroli. Organy kontroli podatkowej mają ponadto obowiązek poinformować kontrolowanego o przyczynie braku zawiadomienia od razu po wszczęciu kontroli.
________________________
1 Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013, poz. 672, z późn. zm.)
2 Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. Nr 169, poz. 1200, z późn. zm.)
3 Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331, z późn. zm.)
4 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.)
5 Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2010 Nr 46, poz. 276, z późn. zm.)
6 Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.)
Stan prawny obowiązujący na dzień 11.08.2014
|