Potrącanie zaległości alimentacyjnych z pensji

Z Pana relacji wynika, że ma Pan zaległości komornicze z tytułu alimentów na dwoje dzieci z poprzedniego związku. Obecnie ma Pan nową partnerkę i dziecko z tego związku. Dodaje Pan, że jest Pan zatrudniony od niedawna i ma Pan świadomość, że zaległości alimentacyjne są potrącane w wysokości 2/3 pensji. Wskazuje Pan, że Pana nowa partnerka nie pracuje, a Pana 1/3 pensji nie będzie wystarczające do egzystencji. Wobec powyższego pyta Pan, jak prawo rozwiązuje tę kwestię.

Zgodnie z art. 87¹ Kodeksu pracy:

„§ 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;

2) 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;

3) 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.

§ 2. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty określone w § 1 ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.”

Generalnie więc najbardziej uprzywilejowana jest egzekucja na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. Przez świadczenia alimentacyjne rozumie się nie tylko świadczenia wynikające z obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny, ale także z rent cywilnych spełniających funkcję alimentacyjną (art. 444 § 2 oraz art. 903 K.c.).

Z tego tytułu dokonuje się potrąceń w pierwszej kolejności i w najwyższej wysokości – do 3/5 wynagrodzenia. Nie ma żadnej kwoty wolnej od potrąceń, co oznacza, że nawet z minimalnych wynagrodzeń można potrącać 3/5.

Pan ma w zasadzie jedną możliwość działania wobec alimentów na poprzednie dzieci, w związku ze zmianą Pana sytuacji życiowej, a mianowicie powództwo do sądu o zmniejszenie alimentów na dzieci.

Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Zgodnie z powyższym, tylko zmiana stosunków, która zaistniała po zamknięciu rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku zasądzającego alimenty, uzasadnia żądanie zmiany orzeczenia lub umowy dotyczących obowiązku alimentacyjnego (zob. wyrok SN z 27 lutego 1981 r., III CRN 21/81, OSNCP 1981, nr 11, poz. 217; uchwała SN z 28 lutego 1992 r., III CZP 3/92, Lexis.pl nr 316368).

Z pozwem opartym na art. 138 K.r.o. może zatem wystąpić osoba uprawniona do alimentacji i osoba zobowiązana wyłącznie w razie zmiany okoliczności faktycznych mających istotny wpływ na zakres tego obowiązku, które zaistniały po wydaniu orzeczenia lub zawarciu umowy. Bez takiej zmiany stosunków żądanie zmiany rozstrzygnięcia o alimentach nie może być uwzględnione (zob. wyrok SN z 25 maja 1999 r., I CKN 274/99, Lexis.pl nr 1932374).

Proszę wziąć pod uwagę, iż zgodnie z wyrokiem SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 1032/00, LEX nr 55514 – sam fakt urodzenia się kolejnego dziecka nie pociąga za sobą automatycznie ustania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pozostałych dzieci. Może on ewentualnie wpłynąć na rozmiar istniejącego obowiązku (wysokość rat alimentacyjnych).

Nie ukrywam, że Pana zaległości alimentacyjne i postępowanie komornicze nie wpływa na Pana korzyść w ewentualnej sprawie sądowej o obniżenie alimentów, ale wobec zmiany stosunków nie ma Pan, moim zdaniem, innych możliwości, aby mieć więcej środków na utrzymanie także dziecka z drugiego związku.