Wykorzystanie zdjęć

Bezprawne wykorzystanie zdjęć bez zgody autora może skończyć się odpowiedzialnością karną.

… Moja firma była agentem firmy angielskiej. Podczas wizyty dyrektora otrzymałem polecenie używania na swojej stronie internetowej zdjęć z zasobów witryny angielskiej (zdjęcia zrobione przez angielskiego fotografa). Później zostałem poproszony o usunięcie tych zdjęć ze względu na spór firmy angielskiej z fotografem – zakończony w maju 2009 r. porozumieniem. Pół roku temu otrzymałem od angielskiej kancelarii prawniczej (która rzekomo reprezentuje fotografa) e-maila dotyczącego wykorzystywania zdjęć bez zgody fotografa, za co należy mu się zapłata. Angielski dyrektor kazał zbagatelizować te informacje. Czy zostało złamane prawo? Czy e-maile są dokumentem uznawanym w sądzie? Czy takie wykorzystanie zdjęć było złamaniem praw autorskich?

Na wstępie pragnę zaznaczyć, że w danej sprawie należałoby zainteresować się treścią umowy agencyjnej między polską firmą a angielską, a także (i przede wszystkim) umową między firmą angielską a fotografem oraz porozumieniem między powyższymi z maja 2009. Bardzo możliwe, że są w nich zawarte zapisy o udostępnianiu zdjęć, które stanowią jedno z ich pól eksploatacji. Pragnę także zaznaczyć, że nie są mi znane regulacje prawa angielskiego w zakresie prawa autorskiego, dlatego rozważam sprawę tylko na gruncie prawa polskiego.

Rozwiązania należy przede wszystkim szukać w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Art. 1. 1. „Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
2. publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
3. plastyczne;
4. fotograficzne;
5. lutnicze;
6. wzornictwa przemysłowego;
7. architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
8. muzyczne i słowno-muzyczne;
9. sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
10. audiowizualne (w tym filmowe).

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>

Izabela Nowacka-Marzeion

Opisz swój problem prawny... Zapytaj prawnika »

»Wybrane opinie klientów

wszystkie

… Pracuję obecnie nad albumem o kawalerzystach pułku, w którym służył mój dziadek. Wydam może jedynie paręset egzemplarzy. Poza tym, że sam opiszę historię pułku, chciałbym wykorzystać zdjęcia innych autorów. Zdjęcia te pochodziłyby z przedwojennych gazet lub z internetu. Czy muszę uzyskać zgodę na wykorzystanie zdjęć od autorów fotografii? Co jeśli nie zdołam się skontaktować z tymi osobami?

Kwalifikacja prawna Pana albumu o kawalerzystach   Przede wszystkim należy określić, jak zakwalifikować Pana dzieło o kawalerzystach. Bez wątpienia jest ono przedmiotem prawa autorskiego, zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 ustawy z 04.02.1994 r. o prawie autorskich i prawach pokrewnych przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Obecnie – przy dzisiejszym dostępie do wiedzy – żaden utwór nie powstaje w intelektualnej próżni i praktycznie zawsze przy jego tworzeniu korzysta się z innych źródeł, w mniejszym lub większym stopniu nawiązując do czyjeś twórczości – różny jest jednak zakres tego nawiązania.

W zależności od sposobu (nasilenia) nawiązania wyróżniamy:

1. utwory samoistne – utwór nawiązuje co prawda do cudzych dzieł, czerpie z dotychczasowego dorobku naukowego czy artystycznego, ale nie nawiązuje wprost do żadnego konkretnego dzieła (Komentarz do art. 2, teza 1 [w:] J. Barta, R. Markiewicz i in., Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dom Wydawniczy ABC 2001, wyd. 2);
2. utwory niesamoistne – takie, które są w jakiś sposób powiązane z pewnym konkretnym przejawem czyjejś twórczości. Takie nawiązanie może przybrać następujące formy:
   1. opracowania – mówimy wówczas o tzw. utworze zależnym,
   2. inspiracji – mówimy wówczas o utworze inspirowanym.

1. musi mieć cechę osobistej twórczości (każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze);
2. musi być ustalone w jakiejkolwiek postaci.

… Pewna sieć handlowa wykorzystuje mój wizerunek oraz nazwę mojej firmy do własnych celów reklamowych już od kilku lat. Nie podoba mi się takie wykorzystanie zdjęć. W jaki sposób mogę żądać zadośćuczynienia i w jakiej kwocie?

Kwestię rozpowszechniania wizerunku reguluje artykuł 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904 z późn. zm.). Stanowi, iż „rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku zaś wyraźnego zastrzeżenia takiej zgody zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną opłatę za pozowanie”.

Zezwolenie może być udzielone w dowolnej formie. Nie mogą jednak zaistnieć jakiekolwiek wątpliwości, iż zgoda taka została udzielona, a ponadto nie może ona być ogólna. Zezwolenie powinno więc dotyczyć zarówno czasu, jak i miejsca rozpowszechniania wizerunku oraz formy, kontekstu i celu jego prezentacji. Zgodnie z ustawą, zezwolenie nie jest wymagane w przypadku, gdy osoba pozująca otrzymała umówioną opłatę za pozowanie, a ponadto nie zastrzegła w sposób niebudzący wątpliwości, iż dla rozpowszechniania jej wizerunku wymagana jest jej zgoda.

Art. 81 ust. 2 ustawy określa dwa wyjątki od zasady wymogu uzyskania zgody na rozpowszechnianie zezwolenia. Zgody takiej nie wymaga wykorzystanie zdjęć z wizerunkiem „osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych,  zawodowych” oraz „osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, czy publiczna impreza”. W odniesieniu do pierwszego z tych wyjątków może wystąpić wątpliwość, kogo należy uznawać za osobę powszechnie znaną. Ustawa nie wprowadza bowiem definicji tego pojęcia. Ustalenie, czy dany wizerunek jest wizerunkiem osoby powszechnie znanej będzie więc każdorazowo zależne od konkretnego przypadku jego rozpowszechnienia, kręgu jego odbiorców lub terytorialnego zasięgu.

(...) Zgodnie z art. 83 w związku z art. 78 ust. 1 ustawy w przypadku rozpowszechniania wizerunku osoby bez jej zezwolenia może ona żądać zaniechania tego działania oraz aby osoba, która dopuściła się takiego naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Do czynności takich należeć będzie w szczególności złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i formie. W przypadku gdy naruszenie było zawinione, sąd może przyznać osobie pokrzywdzonej odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub, na jej żądanie, zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez pokrzywdzonego cel społeczny. Roszczeń tych nie można dochodzić po upływie dwudziestu lat od śmierci osoby, której wizerunek został rozpowszechniony z naruszeniem przepisów ustawy. …   Przeczytaj pełną treść

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>

Treści powiązane