Wykorzystanie zdjęć sprzedanego domu w celach reklamowych

Analizując zapytanie, na samym początku należy wskazać, iż z uwagi na fakt niezawarcia z nabywcami nieruchomości szczegółowej umowy o wykorzystywaniu wizerunku przedmiotowej nieruchomości w celach promocyjnych, reklamowych z jego udostępnianiem należy postępować bardzo ostrożnie, aby nie narazić się na odpowiedzialność odszkodowawczą.

I

Dokonując analizy przepisów prawnych, a także orzeczeń i komentarzy, celem udzielenia jak najszerszej odpowiedzi na pytanie, ciężko natknąć się na pojęcie „wizerunku nieruchomości”. Wizerunek jest pojęciem związanym bezpośrednio z osobą, nie zaś przedmiotem. Wchodząc już w bezpośrednie brzmienie przepisów, a dokładnie art. 23 Kodeksu cywilnego, który mówi: „Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach” – nie sposób odnaleźć w cytowanym przepisie ochrony prawnej przewidzianej dla nieruchomości. Biorąc pod uwagę powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, iż samo opublikowanie zdjęć przedmiotowej nieruchomości nie może stanowić podstawy dochodzenia przez nabywców nieruchomości odszkodowania za rzekome naruszenie dóbr osobistych, a dopiero powiązanie zdjęć z jego właścicielami oraz jednoczesne postawienie w pejoratywnym zabarwieniu.

Podsumowując wątek ochrony praw osobistych, należy jednoznacznie stwierdzić, iż brak jest podstaw materialnych wynikających z Kodeksu cywilnego do stwierdzenia naruszenia dóbr osobistych.

II

Analizując zapytanie pod kątem prawa autorskiego i uznając nieruchomość jako dzieło, a więc przedmiot chroniony przez prawo autorskie, należy wskazać, iż w tym przypadku duże znaczenie ma fakt, kto jest właścicielem projektu nieruchomości. W Pani zapytaniu brak było wskazania, kto jest autorem projektu, więc zakładam, że nie są nim nabywcy nieruchomości, a dom został wybudowany na podstawie projektu, który został zamówiony przez Pana bądź Pana wspólnika u architekta, bez przenoszenia majątkowych prawa autorskich np. na nabywców. Gdyby to jednak nabywcy nieruchomości byli właścicielami projektu bądź uczynili na nim istotne, autorskie zmiany. do których posiadaliby prawa majątkowe, a sam projekt stanowiłby utwór wyróżniający się oryginalnością (gdyż tylko taki podlega ochronie prawno-autorskiej), właściciele nieruchomości mogliby domagać się zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych m.in. zaniechania naruszenia, usunięcia jego skutków lub nawet zapłaty określonej sumy pieniężnej.

Biorąc jednak pod uwagę opisany przez Pana stan faktyczny, należy wskazać, że wyżej opisana procedura nie znajdzie w tym miejscu zastosowania, zaś samo postępowanie byłoby niezwykle trudne do przeprowadzenia i niezwykle łatwe do obalenia.

III

Dochodząc już do ostatniego aspektu z zagadnienia przedstawionego do analizy, a mianowicie do ochrony danych osobowych, należy uznać, iż ten rodzaj danych jest danymi podlegającymi szczególnej ochronie prawnej. Dane osobowe i ich ochrona były wielokrotnie regulowane przez polskiego ustawodawcę, jak i przez Instytucje Unii Europejskiej, która wprowadziła powtarzane wielokrotnie i odmieniane przez wszystkie przypadki RODO, czyli Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych, które natomiast spowodowało uchwalenie przez Polski parlament kolejnej ustawy w tym zakresie. Odnosząc się już do samych danych osobowych należy stwierdzić, iż aby mówić o ich naruszeniu, powinny być one powiązane np. z konkretnymi osobami. Przenosząc to na kanwę zapytania, należy wskazać, iż np. na podstawie nie zakrytego numeru domu, nazwiska na domofonie bądź numerów rejestracyjnych pojazdów znajdujących się na posesji osobie trzeciej udało się ustalić tożsamość właścicieli tej nieruchomości i takie zachowanie może stanowić naruszenie danych osobowych, a co za tym idzie- podlega ochronie prawnej. Jednakże opublikowanie zdjęć nieruchomości wraz ze wskazaniem adresu, chociażby nazwy miejscowości, jest kwestią problematyczną. Na kanwie poprzednio obowiązującej ustawy za dane osobowe uważało się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Pojęcie informacja jest pojęciem bardzo szerokim, a co za tym idzie informacją może być również fotografia, która powiązana z adresem może stanowić już naruszenie danych osobowych. Mając również na uwadze, iż Państwa działalność jest aktualnie prowadzona w sposób profesjonalny i ma charakter ściśle zawodowy i zarobkowy, wykorzystywanie adresów nieruchomości wiązałoby się z koniecznością  dochowania należytej staranności oraz podlegałoby rygorom określonym w przywołanym powyżej rozporządzeniu RODO, m.in. należałoby uzyskać zgodę właściciela nieruchomości na przetwarzanie danych osobowych, w tym adresu. Wobec tego samo opublikowanie zdjęć nieruchomości bez wskazania jej dokładnego adresu oraz innych danych nie może stanowić naruszenia danych osobowych.