Wykonana usługa a wpis do ewidencji

To, że zawarł Pan, jako osoba fizyczna, określoną umowę w ramach działalności gospodarczej, której nie zgłosił Pan do ewidencji działalności gospodarczej, w żaden sposób nie rzutuje na ważność takiej umowy. Umowa jest wiążąca i prawnie skuteczna.

Stosownie do art. 58 Kodeksu cywilnego czynność prawna (w tym umowa) jest nieważna tylko wtedy, gdy:

• jest sprzeczna z ustawą albo ma na celu obejście ustawy, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy,
• czynność prawna jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Podkreślenia wymaga fakt, że wszystkie powyższe przesłanki mają charakter wyjątkowy, a sankcja za nieważność czynności prawnej zawsze winna być traktowana jako ostateczność.

W związku z tym w opisanej przez Pana sytuacji nie dopatruję się podstaw do uznania umowy za nieważną. Trzeba Panu bowiem wiedzieć, że o nabyciu statusu przedsiębiorcy decyduje spełnienie warunków ustawowych, określonych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (m.in. zarobkowy, ciągły i zorganizowany charakter podejmowanych czynności), wpis zaś do ewidencji działalności gospodarczej potwierdza tylko ten status i umożliwia wykonywanie działalności gospodarczej (tak K. Stoga, [w:] J. Sommer, K. Stoga, R. Potrzeszcz, Prawo działalności gospodarczej. Komentarz, Warszawa 2000, s. 45; Z. Kwaśniewski, Przedsiębiorca, czyli kto, „Rzeczpospolita” z dnia 21 marca 2001 r.; za pierwszym stanowiskiem: J. Sieńczyło-Chlabicz, E. Bieniek-Koronkiewicz, Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej, Warszawa 2002, s. 99).

Ustawodawca przewiduje możliwość prowadzenia określonej działalności, którą definiuje jako działalność gospodarczą, bez wpisu do ewidencji. Takie stanowisko wynika pośrednio również z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 21 kwietnia 2006 r. (II SA/Ke 636/2005).

Konsekwencją działalności gospodarczej bez wpisu do ewidencji działalności gospodarczej może być odpowiedzialność z art. 60¹ § 1 Kodeksu wykroczeń, przewidującego sankcje karne dla każdego, kto prowadzi działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. Ponadto niewywiązywanie się z ewentualnych zobowiązań podatkowych (w opisanej przez Pana sytuacji, jak się wydaje, w grę wchodzą zwłaszcza zobowiązania związane z podatkiem VAT) może rodzić odpowiedzialność podatkową oraz karnoskarbową.

Innymi słowy, konsekwencje zawierania umów czy – mówiąc szerszej – prowadzenia działalności gospodarczej bez wpisu do ewidencji działalności gospodarczej określają przepisy obowiązującego prawa. Wśród tych konsekwencji nie ma sankcji za nieważność dokonanej czynności prawnej (zawartej umowy), w związku z czym nie ma również konieczności sięgania do treści przytoczonego wyżej przepisu art. 58 Kodeksu cywilnego.

Zresztą – tylko na marginesie – zwracam Pana uwagę na to, że nawet gdyby zarejestrował Pan działalność gospodarczą w ewidencji, to stroną umowy z kontrahentem byłby w dalszym ciągu Pan, nie zaś jakiś inny podmiot (tożsamość podmiotowa). I to Pan, nikt inny, byłby zobowiązany do wywiązania się z wynikających z tej umowy świadczeń, jak również odpowiadałby swoim osobistym majątkiem. Powyższe potwierdza zasadność stanowiska opisanego na wstępie.