Wykazanie zakupu nieruchomości ze środków własnych przy podziale majątku

Zakup nieruchomości do majątku wspólnego

Niestety nie. Wolą małżonków nieruchomość została zakupiona do majątku wspólnego. Stanowi ona majątek wspólny małżonków.

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.io.) majątkiem wspólnym małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przepis art. 43 § 1 K.r.io. zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 46 K.r.io. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku w sprawach nieunormowanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego.

Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala sąd (art. 567 § 3 w zw. z art. 684). Zasadą jest, iż podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do danego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału.

Przepisy regulujące postępowanie o dział spadku (art. 680–689), jak i przepisy normujące podział majątku wspólnego (art. 566–567) nie określają wprost sposobów podziału majątku. Odsyłają do uregulowań dotyczących zniesienia współwłasności (art. 688).

Udziały małżonków w majątku wspólnym

Zgodnie z art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (§ 1). Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji (§ 2). Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (§ 3).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie podkreślano, że odejście od zasady równości udziałów możliwe jest jedynie wtedy, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie, w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powstania bądź powiększenia majątku wspólnego stosownie do swoich sił i możliwości zarobkowych. Nie w każdym zatem przypadku istnienia różnicy w przyczynianiu się do powiększania majątku wspólnego przepis art. 43 § 2 K.r.io. powinien znaleźć zastosowanie (vide postanowienia Sądu Najwyższego z 26 listopada 1973 r. w sprawie III CRN 227/73 i z 30 listopada 1972 r. w sprawie III CRN 235/72).

Zakup nieruchomości ze środków własnych – odzyskanie wkładu

Przechodząc do określenia zasad podziału praw majątkowych, stwierdzić należy, iż sąd musi uwzględniać konstytucyjne gwarancje równej dla wszystkich ochrony prawnej (art. 64 ust. 2 Konstytucji RP). W tym pojęciu mieści się nakaz stosowania formuły podziału, która zapewnia każdemu z uprawnionych uzyskanie wartości majątkowych nie tylko porównywalnych wartościowo, ale także w zakresie terminu i warunków ich otrzymania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2001 r., sygn. akt II CKN 658/00). Sąd przy podziale nieruchomości powinien dążyć do ukształtowania sytuacji prawnej i ekonomicznej współwłaścicieli w sposób zbliżony do stanu sprzed zniesienia współwłasności. Tylko wówczas będzie można stwierdzić, że należne udziały zostały przekształcone w inne prawa, a nie odjęte uprawnionym. Przyznana zaś współwłaścicielowi spłata z tytułu jego udziału we współwłasności lokalu powinna umożliwiać mu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych w rozsądnym terminie i na poziomie zbliżonym o stanu sprzed zniesienia współwłasności.

Reasumując – może Pan podnosić, że jako jedyny przyczynił się Pan do powstania tego składnika majątku, żądać rozliczenia nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny – na zakup nieruchomości.

Mimo, iż nieruchomość stanowi majątek wspólny, ma Pan prawo odzyskać swój wkład.