Wydanie pozwolenia na użytkowanie

Sprawy, które działy się podczas obowiązywania ustawy z dnia 24 października 1974 roku Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 1981 r. Nr 38, poz. 229 ze zmianami), a więc także i sprawa będąca przedmiotem niniejszej opinii, winny być analizowane w oparciu o treść art. 103 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zmianami). Według tego przepisu:

„Art. 103. 1. Do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy, a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe.

3. Właściwość organów do załatwiania spraw, o których mowa w ust. 1, określa się na podstawie przepisów ustawy”.

W przedmiocie Pani zapytania i jednocześnie w przedmiocie interpretacji wyżej cytowanego art. 103 pojawiły się liczne wyroki sądów administracyjnych, które jednoznacznie wskazują na następujące okoliczności:

„Rozpoznanie sprawy samowoli budowlanej polegającej na budowie obiektu budowlanego bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę w okresie obowiązywania ustawy – Prawo budowlane z 1974 r. powinno nastąpić na podstawie przepisów tej ustawy, a więc nakaz rozbiórki – art. 37 Prawa budowlanego, zaś pozwolenie na użytkowanie (legalizacja) – art. 42 ust. 3 Prawa budowlanego z 1974 r.” (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 maja 2010 roku, II OSK 924/09).

„Do obiektu całkowicie wybudowanego w czasie obowiązywania ustawy Prawo budowlane z 1974 r. (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 229 ze zm.) – w zakresie regulacji dotyczącej pozwolenia na użytkowanie – stosuje się również unormowania tej samej ustawy. Pozwolenie na użytkowanie jest bowiem jednym z etapów (końcowych) legalizacji samowolnie wzniesionego obiektu budowlanego. Sprawa podlega ocenie na podstawie unormowań zawartych w art. 42 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. Jednakże zastosowanie przepisów ustawy Prawo budowlane z 1974 r. winno obejmować także przepisy wykonawcze do tej ustawy” (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2010 roku, VIII SA/Wa 667/09).

„Wobec braku przesłanek do orzeczenia rozbiórki, do obiektu całkowicie wybudowanego w czasie obowiązywania ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 ze zm.), w zakresie regulacji dotyczącej pozwolenia na użytkowanie stosuje się również unormowania tej ustawy, a nie przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.). Pozwolenie na użytkowanie jest bowiem końcowym etapem legalizacji samowolnie wzniesionego obiektu budowlanego” (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2009 roku, II OSK 1693/08).

Pani sprawę powinno się zatem załatwiać według przepisów „starego” Prawa budowlanego, tj. zgodnie z jego art. 42, który brzmi następująco:

„Art. 42. 1. Inwestor, właściciel lub zarządca może przystąpić do użytkowania obiektu budowlanego, co do którego wydano przewidziany w art. 40 nakaz dokonania zmian lub przeróbek, dopiero po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, wydanego przez właściwy terenowy organ administracji państwowej.

2. Poza wypadkiem określonym w ust. 1 właściwy terenowy organ administracji państwowej może nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie wybudowanego obiektu budowlanego, gdy jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa ludzi lub mienia, ochrony środowiska albo innymi względami interesu społecznego.

3. Podstawą do wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest stwierdzenie zdatności do użytku wykonanego obiektu.

4. Minister Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska określi w drodze rozporządzenia zakres i tryb zawiadamiania o oddaniu do użytku obiektu budowlanego, zasady stwierdzania zdatności do użytku wykonanego obiektu oraz rodzaje obiektów budowlanych niewymagające zawiadomienia właściwych terenowych organów administracji państwowej o oddaniu do użytku”.

Przy czym decyzja w sprawie pozwolenia na użytkowanie może zostać wydana wtedy, gdy zostanie stwierdzona zdatność wykonanego obiektu do użytku na podstawie art. 41 Prawa budowlanego z 1974 r., zgodnie z którym:

„Art. 41. 1. Inwestor lub osoba działająca z jego upoważnienia, oddając do użytku obiekt budowlany, przekazuje właścicielowi lub zarządcy obiektu plan realizacyjny i projekt z wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami, wprowadzonymi w toku wykonywania robót budowlanych. Przekazaniu podlegają również dziennik budowy i protokoły badań i sprawdzeń wymagane przepisami oraz w razie potrzeby instrukcja obsługi i eksploatacji obiektu bądź instalacji i urządzeń związanych z obiektem.

2. Inwestor lub osoba działająca z jego upoważnienia zawiadamia właściwy terenowy organ administracji państwowej o oddaniu obiektu do użytku. Do zawiadomienia powinny być załączone dokumenty wymagane przepisami oraz oświadczenie osoby kierującej budową, że obiekt budowlany lub roboty budowlane zostały wykonane zgodnie z pozwoleniem na budowę oraz że doprowadzono do należytego stanu i porządku teren, a także ulicę, sąsiednią nieruchomość, budynek, mieszkanie lub lokal, w razie korzystania z nich. Przy oddawaniu obiektów budowlanych, których użytkowanie może ujemnie wpływać na środowisko, do zawiadomienia powinno być załączone również oświadczenie inwestora o rodzaju wykonanych urządzeń chroniących środowisko i stanie gotowości tych urządzeń do eksploatacji”.

Podsumowując, Pani sprawa winna toczyć się na podstawie art. 41 i 42 Prawa budowlanego z 1974 r.

*Stan prawny z dnia 6.10.2011 r.