Umorzenie składek na ubezpieczenie zdrowotne

Zgodnie z art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; dalej – u.s.u.s.):

„1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;

2) osobami wykonującymi pracę nakładczą;

3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej »członkami spółdzielni«;

4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej »zleceniobiorcami«, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;

5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi;

6) posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu Europejskiego wybranymi w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej »posłami i senatorami«;

7) osobami pobierającymi stypendium sportowe, zwanymi dalej »stypendystami sportowymi«;

7a) pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej;

8) osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

9) osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy, zwanymi dalej »bezrobotnymi«;

9a) osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na staż lub przygotowanie zawodowe, zwanymi dalej »osobami pobierającymi stypendium«;

10) duchownymi;

11) żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego oraz żołnierzy pełniących okresową służbę wojskową;

12) osobami odbywającymi służbę zastępczą;

[…]

18a) funkcjonariuszami Służby Celnej;

[…]

19) osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;

20) osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy;

21) osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia.

2. Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, za które ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę, regulują przepisy o pomocy społecznej.

2a. Za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę, jednak nie dłużej niż przez 20 lat.

2b. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli podlega ona obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z innego tytułu na podstawie ustawy lub na podstawie odrębnych przepisów.

2c. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, jeżeli przyznał osobie świadczenie pielęgnacyjne, może wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie informacji o przebiegu ubezpieczenia oraz za jaki okres za tę osobę powinien opłacać składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

[…]

4. Osoby określone w ust. 1 pkt 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.

[…]”.

W sytuacji, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą przed rozpoczęciem tej działalności była zgłoszona z innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, wyliczonych enumeratywne w u.s.u.s., to z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej podlega dobrowolnie objęciu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, jedynie na swój wniosek.

Zgodnie z art. 66. ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych: „obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają:

1) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:

a) pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,

b) rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,

c) osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi

[…]”.

Nie ma możliwości, aby uniknąć opłaty zaległych składek.

Obowiązek opłacania miesięcznych składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osoby fizycznej prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą wynika z przepisów ustawowych i jest niezależna od wysokości osiąganego przez daną osobę dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej.

Obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne nie wyłącza również brak dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej lub strata z działalności gospodarczej powstała w danym roku podatkowym. Wysokość opłacanej składki ubezpieczenia zdrowotnego nie zależy bowiem od wysokości dochodu uzyskiwanego przez podatnika z prowadzonej działalności gospodarczej, lecz wynika z zadeklarowanej przez niego kwoty, która nie może być niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włączając w to wypłaty z zysku w ostatnim kwartale poprzedniego roku.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne należy uiszczać odrębnie i taki obowiązek istnieje od 1999 r. Obecnie może Pan wnioskować o ich umorzenie.

Do składek na ubezpieczenie zdrowotne zastosowanie mają odpowiednio przepisy odnoszące się do składek na ubezpieczenia społeczne. I tak z treści art. 28 ust. 1 u.s.u.s. wynika, że: należności z tytułu składek mogą być przez ZUS umorzone w całości lub w części w przypadku ich całkowitej nieściągalności. Przy tym należności z tytułu składek ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności (art. 28 ust. 3a u.s.u.s.).

Szczegółowe zasady umarzania przez ZUS należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami tych składek (czyli np. osób prowadzących działalność gospodarczą) zostały określone w wydanym w tej sprawie rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. (Dz. U. nr 141, poz. 1365). Z jego przepisów wynika, że ZUS może umorzyć należności z tytułu składek (w tym również z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne), jeżeli zalegający z ich opłatą wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, natomiast spłata zaległości przykładowo pozbawiłaby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych.

Może Pan wnioskować o umorzenie składek. Odsetki na pewno zostaną naliczone.

Stan prawny z 22.10.2012 r.