Ujawnienie konta współmałżonka przy kontroli US

UWAGA! Poniższy tekst stanowi jedynie fragment dłuższej odpowiedzi.

Stosownie do art. 182 Ordynacji podatkowej „jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania podatkowego wynika potrzeba uzupełnienia tych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku, bank jest obowiązany na pisemne żądanie naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do sporządzenia i przekazania informacji dotyczących strony postępowania w zakresie:

1) posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;

2) posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;

3) zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych;

4) nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi;

5) obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi”.

Innymi podmiotami obowiązanymi do udzielenia takich informacji są:

• zakłady ubezpieczeń;
• fundusze inwestycyjne;
• dobrowolne fundusze emerytalne;
• banki prowadzące działalność maklerską (w zakresie prowadzonych indywidualnych kont emerytalnych oraz indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego);
• domy maklerskie;
• spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowych;
• towarzystwa funduszy inwestycyjnych – są obowiązane do sporządzenia informacji o umorzonych jednostkach uczestnictwa;
• podmioty prowadzące rachunki zbiorcze w rozumieniu przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi – do sporządzenia informacji o wysokości dochodów (przychodów) przekazanych na rzecz podatników uprawnionych z papierów wartościowych zapisanych na takich rachunkach oraz o kwocie pobranego podatku.

Procedura jest następująca

Najpierw Naczelnik US sam wzywa podatnika do udzielenia informacji w zakresie wskazanym w art. 182 albo do upoważnienia naczelnika do wystąpienia do instytucji finansowych o przekazanie tych informacji (art. 183 § 1).

Następnie Naczelnik sam występuje do wyżej wymienionych instytucji w drodze postanowienia z żądaniem, jeśli wezwał wcześniej stronę do udzielenia tych informacji albo do upoważnienia, a strona w wyznaczonym terminie nie udzieliła informacji ani nie upoważniła odpowiednio naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do wystąpienia do instytucji finansowych o przekazanie informacji ani też nie udzieliła informacji, które wymagają uzupełnienia lub porównania z informacjami pochodzącymi z instytucji finansowej.

W żądaniu Naczelnik winien zwrócić szczególną uwagę na zasadę szczególnego zaufania pomiędzy instytucjami finansowymi a ich klientami (art. 184 § 1). W żądaniu określa się zakres informacji oraz termin ich przekazania. Żądanie oznacza się klauzulą „Tajemnicą skarbową”, a jego przekazanie następuje w trybie przewidzianym dla dokumentów zawierających informacji niejawne o klauzuli „zastrzeżone”.

(…)

Oczywiście najrozsądniejszym wyjściem dla urzędu byłoby tutaj wszczęcie postępowania kontrolnego także wobec żony. Wtedy istniałaby podstawa do wystąpienia o całość historii z rachunku.

Problem jednak polega na tym, w jaki sposób zweryfikować, czyje przelewy są na wspólnym koncie, skoro nieraz środki stanowią właśnie składnik majątku wspólnego. Niemniej skoro przepis mówi precyzyjnie o informacjach dotyczących strony, to należałoby przyjąć, iż przelewy dokonywane przez żonę oraz co istotne wpływy na konto stanowiące przychody żony nie powinny być ujawnione. Problem: jak to zweryfikować? W zasadzie najpierw należałoby sprawdzić, czy bank w ogóle ujawni informacje dotyczące wspólnego konta. A jeśli tak, to małżonkowie winni złożyć oświadczenie, które wpływy są wpływami męża, a które żony. I bank powinien pokazać tylko te, które dotyczą męża. Oczywiście pojawia się teraz problem techniczny, w jaki sposób np. pokazać stan sald i obrotów na rachunkach, jeśli bierzemy pod uwagę tylko niektóre przelewy – systemy techniczne banku często nie pozwalają po prostu na pokazanie „wybiórczych” sald czy „wybiórczych” obrotów, gdzie wskazujemy tylko i wyłącznie niektóre transakcje. W związku z czym np. suma obrotów na koncie w danym miesiącu będzie wynosić np. 50 000 zł, z czego obroty dotyczące męża wynosiły np. 20 000 zł. Pytanie, w jakiej formie bank winien udzielić takiej informacji.

Regulacje dotyczące rachunku wspólnego zawierają art. 51 i 51a ustawy – Prawo bankowe

„Art. 51 [Rachunek wspólny] Rachunek bankowy może być prowadzony dla kilku osób fizycznych, kilku jednostek samorządu terytorialnego albo stron umowy o współpracy w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2014 r. poz. 613, ze zm.) – rachunek wspólny.

Art. 51a [Rachunek dla osób fizycznych] W przypadku rachunku wspólnego prowadzonego dla osób fizycznych, o ile umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej:

1) każdy ze współposiadaczy rachunku może dysponować samodzielnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku;

2) każdy ze współposiadaczy rachunku może w każdym czasie wypowiedzieć umowę ze skutkiem dla pozostałych współposiadaczy”.

Zatem dodatkowym problemem będzie jeszcze to, iż skoro zgodnie z art. 51 pkt 1) każdy ze współposiadaczy rachunku może dysponować samodzielnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku, to w praktyce istnieje ogromny problem z ustaleniem, który z małżonków np. dysponował środkami zgromadzonymi na rachunku. (…)

Informujemy, że świadczymy pomoc prawną z zakresu przedstawionej tematyki.