Ugoda w celu uzyskania zgody na rozwód niedopuszczalna w obliczu prawa

Ugodowe załatwienie sprawy rozwodowej

Na wstępie pragnę zaznaczyć, że zawarcie ugody w sprawie o rozwód nie jest dopuszczalne.

Co prawda dążenie do ugodowego załatwiania spraw cywilnych jest jedną z podstawowych zasad procesu cywilnego. Wynika to z założenia, iż ugodowe (pojednawcze) załatwienie sprawy jest najkorzystniejsze i dlatego sąd powinien nakłaniać strony do zawarcia ugody, gdy pojawia się nadzieja ugodowego zakończenia postępowania.

Nie we wszystkich jednak sprawach sąd może skłaniać strony do zawarcia ugody sądowej, lecz tylko w takich, w których jest to dopuszczalne.

Ze szczególnych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) można wyprowadzić wniosek, że ugoda sądowa nie jest dopuszczalna m.in. w sprawach małżeńskich rozpoznawanych w odrębnym postępowaniu procesowym.

Strony nie mogą w drodze ugody postanowić, że nastąpił między nimi trwały i zupełny rozkład pożycia, a zatem że istnieją przesłanki orzeczenia rozwodu. Przesłanki te muszą być bowiem zbadane przez sąd. Co najwyżej sąd może na zgodne żądanie małżonków nie rozstrzygać kwestii winy za rozkład pożycia. Zgodnie bowiem z art. 57 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.io.) „orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie”.

Przesłanki do orzeczenia rozwodu

Aby sąd mógł orzec rozwód, musi stwierdzić, że zachodzą dwie przesłanki – nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Są to tzw. pozytywne przesłanki rozwodowe. Nie ma tu znaczenia, z jakich przyczyn nastąpił rozkład, nie jest też wymagane, aby rozkład nastąpił z ważnych powodów. Sąd musi w każdej rozpatrywanej sprawie ustalić, czy ustało pożycie małżeńskie. W przypadku, gdy tego nie ustali, nie może orzec rozwodu. Zupełność rozpadu pożycia małżeńskiego polega na ustaniu między małżonkami więzi: uczuciowej (psychicznej), fizycznej oraz gospodarczej. Z kolei do uznania, że rozkład jest trwały, nie jest konieczne stwierdzenie, że powrót małżonków do pożycia jest bezwzględnie wyłączony. Wystarczy oparta na doświadczeniu życiowym ocena, że w okolicznościach sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Należy przy tym mieć na uwadze indywidualne cechy charakteru małżonków.

Kiedy orzeczenie rozwodu jest niedopuszczalne?

Jednakże nawet przy istnieniu zupełnego i trwałego rozkładu pożycia orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, jeśli zachodzi jedna z tzw. negatywnych przesłanek rozwodowych. Zaliczamy do nich okoliczności:

1. gdy wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków;
2. gdy orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;
3. gdy rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny powstania rozkładu pożycia.

W tym ostatnim wypadku sąd może orzec rozwód, jeżeli drugi małżonek wyraził zgodę na rozwód albo jeżeli odmowa jego zgody jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Mediacje w trakcie sprawy o rozwód

W drodze porozumienia między małżonkami może być natomiast rozwiązana kwestia wysokości alimentów, czy też kontaktów z dzieckiem. Powinien Pan też wiedzieć, że w każdym stanie sprawy o rozwód sąd może skierować strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód.

Natomiast samo orzeczenie dotyczące rozwodu będzie wydane przez sąd, który w postępowaniu dowodowym powinien ustalić, czy istnieją przesłanki do orzeczenia rozwodu, a zatem będzie ustalał, czy pomiędzy małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.

Przejęcie przez żonę środków zgromadzonych na wspólnym koncie 

Co do kwestii pobrania pieniędzy ze wspólnego konta przez żonę, trudno jest tu mówić o przestępstwie kradzieży. Zakładam, że między Państwem istnieje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, w związku z czym należy przyjąć, że środki zgromadzone na wspólnym koncie (obojętnie czy przez jednego, czy przez obojga małżonków) stanowią majątek wspólny małżonków i każdy z nich ma prawo z tych środków skorzystać. Wszelkie ewentualne rozliczenia związane z niegodziwym wykorzystaniem tych środków tylko przez jednego z małżonków mogą być przeprowadzone na etapie podziału majątku wspólnego. Kwestie te bowiem nie są z reguły przedmiotem postępowania rozwodowego, lecz właśnie przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego.

Czy smsy od żony mogą być dowodami w sprawie rozwodowej?

Na koniec chciałbym poruszyć kwestię sms-ów, które Pan otrzymuje od żony jako ewentualne dowody w sprawie rozwodowej.

Żaden przepis Kodeksu postępowania cywilnego nie wyjaśnia wprost, czy dowody tego rodzaju są dopuszczalne. Z art. 227 K.p.c. wynika jednak, że dowodem mogą być wszelkie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Z pewnością udowodnienie zdrady będzie istotne dla rozstrzygnięcia o winie małżonka.

Sąd może dopuścić dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii oraz płyt lub taśm dźwiękowych i innych przyrządów utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki (art. 308 K.p.c.), a katalog ten nie ma charakteru zamkniętego (art. 309 K.p.c.).

Świadczy to o tym, że Pan może posługiwać się każdym środkiem dowodowym, nawet jeśli nie został on podany w kodeksie. Powinien Pan jednak przedstawić te dowody w taki sposób, aby sąd uznał je za wiarygodne. Oczywiście do sądu będzie należała ocena wiarygodności powołanych przez Pana dowodów.

Może Pan na przykład na własny rachunek skontaktować się z biegłym sądowym i udać się do niego wraz z telefonem. Biegły może zbadać telefon i sporządzić opinię. Taka opinia i przesłuchanie osoby, która ją wykonała, może pomóc Panu w sądzie.

Nie radzę składać propozycji typu: oddam dom i nie wniosę o obniżenie alimentów, jeśli zgodzisz się na rozwód bez orzekania o winie – ani żonie, ani tym bardziej przed sądem, gdyż, gdyby wyszło to na jaw, mogłoby zostać to wówczas potraktowane przez sąd jako swoistego rodzaju propozycja zapłaty żonie za zgodę na rozwód, czy też próba przekupstwa żony. Takie zarzuty natomiast z pewnością nie będą świadczyły na Pana korzyść.