Udzielenie zabezpieczenia

Zgodnie z art. 730¹ Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.) „udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia a interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie”.

Zabezpieczenie jest więc ściśle powiązane z samym postępowaniem sądowym – skoro ma ono służyć zabezpieczeniu późniejszego wykonania orzeczenia sądu, z reguły trwa ono tak długo jak samo postępowanie.

Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego określają też końcowy punkt, do którego to zabezpieczenie obowiązuje. Otóż zgodnie z treścią art. 744 § 1 K.p.c. „w razie prawomocnego zwrotu albo odrzucenia pozwu lub wniosku, oddalenia powództwa lub wniosku albo umorzenia postępowania, zabezpieczenie upada”. „Zabezpieczenie upada również, gdy zostało udzielone przed wszczęciem postępowania, jeżeli uprawniony nie wystąpił we wszczętym postępowaniu w sprawie o całość roszczenia lub też wystąpił o roszczenia inne niż to, które zostało zabezpieczone” (§ 2).

Są to przypadki, kiedy zabezpieczenie upada z mocy samego prawa, oczywiście może być konieczne dodatkowo np. wykreślenie zabezpieczenia z księgi wieczystej (to taka uwaga na marginesie, bo wspomina Pan o gruncie).

Nadto, zgodnie z art. 754¹ § 1 K.p.c., „jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie upada także po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu”.

Tak więc bardzo mi przykro, ale z reguły zabezpieczenie trwa tak długo jak postępowanie sądowe (chyba że zostanie wcześniej uchylone), a brak jest ścisłych regulacji, które określałyby, jaki jest maksymalny czas trwania postępowania.

Praktyką jest, że w sprawach nieprocesowych postępowania toczą się naprawdę długie lata.

Jedyne, na co mogę zwrócić Pana uwagę w tej sytuacji, to możliwość zmiany lub uchylenia zabezpieczenia, o ile uległy zmianie okoliczności faktyczne, które legły u podstaw jego wydania. Zgodnie bowiem z treścią art. 742 § 1 K.p.c. „obowiązany może w każdym czasie żądać uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia, którym udzielono zabezpieczenia, gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna zabezpieczenia. Jeżeli obowiązany złoży na rachunek depozytowy sądu sumę zabezpieczenia żądaną przez uprawnionego we wniosku o udzielenie zabezpieczenia, zabezpieczenie upada. Przepis art. 754¹ § 3 stosuje się odpowiednio”.

Jak podkreśla się w nauce prawa, zmiana przyczyny zabezpieczenia wchodzi w grę, gdy dotychczasowy sposób zabezpieczenia stał się nadmiernie uciążliwy dla dłużnika, a inny sposób zapewnia wierzycielowi należytą ochronę. Jak słusznie podnosi się w orzecznictwie, zasadność żądania uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia o zabezpieczeniu uwarunkowana jest wykazaniem zmian, jakie nastąpiły w stanie faktycznym sprawy stanowiącym podstawę wydania postanowienia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 1989 r., sygn. akt II CZ 135/89, LEX nr 8982). Nie wystarcza więc jedynie ogólnikowe uzasadnienie. Uchylenie lub zmiana postanowienia o zabezpieczeniu może nastąpić także podczas zawieszenia postępowania (uchwała SN z dnia 16 października 1972 r., sygn. akt III CZP 67/72, OSP 1973, z. 5, poz. 87).

Wniosek taki rozpoznawany jest na rozprawie.

Tyle tylko mogę sugerować, wychodząc już niejako poza odpowiedź na zadane przez Pana pytanie.