Ubezpieczenie społeczne rolników

Osoby podlegające rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu

Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników¹ ubezpieczenie to obejmuje rolników i pracujących z nimi domowników, którzy:

1. posiadają obywatelstwo polskie lub
2. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, lub
3. są obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Przy czym przez rolnika rozumie się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą (działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej) w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia.

Domownik rolnika

Przez domownika natomiast rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:

1. ukończyła 16 lat,
2. pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
3. stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Ubezpieczeniu społecznemu rolników może podlegać w pewnych przypadkach również rolnik lub domownik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 5a ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu rolniczemu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1. złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;
2. jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;
3. nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;
4. nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
5. kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 3011 zł.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

Ubezpieczenie społeczne rolników realizuje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Prezes KRUS jest centralnym organem administracji rządowej, podległym Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi i niezależnym od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Interesy ogółu ubezpieczonych i świadczeniobiorców, dotyczące ubezpieczenia i działalności KRUS, reprezentuje Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników.

Rodzaje świadczeń z KRUS

W ubezpieczeniu społecznym rolników wyodrębnia się:

1. ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie;
2. ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

Świadczeniami z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego są:

1. jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej;
2. zasiłek chorobowy;
3. zasiłek macierzyński.

Natomiast świadczeniami z ubezpieczenia emerytalno-rentowego są:

1. emerytura rolnicza, w tym częściowa emerytura rolnicza, lub renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy;
2. renta rolnicza szkoleniowa;
3. renta rodzinna;
4. emerytura i renta z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin;
5. dodatki do emerytur i rent;
6. zasiłek pogrzebowy.

Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne rolników 

Składki na ubezpieczenie społeczne rolników płatne są kwartalnie i są dużo niższe niż składki na ubezpieczenia społeczne wpłacane do ZUS. Możliwe jest to dzięki dotowaniu ubezpieczenia rolniczego bezpośrednio z budżetu państwa. Przykładowo w I kwartale 2014 r. kwartalna składka KRUS wpłacana przez rolnika prowadzącego zarówno gospodarstwo rolne o wielkości do 50 ha, jak i pozarolniczą działalność gospodarczą, wyniosła 630 zł, co daje miesięcznie 210 zł.

_______________________________

¹ Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r. poz. 1403)

Stan prawny obowiązujący na dzień 07.05.2014