
Indywidualne porady prawne
Testamenty małżonków na wypadek śmierci - jak się zabezpieczyć?Autor: Izabela Nowacka-Marzeion |
Mój mąż wymyślił sobie, że spiszemy jako małżonkowie testamenty na wypadek śmierci. Po śmierci jednego drugi dziedziczyłby wszystko i dysponował całością. Niby dobrze, ale mamy dwójkę dzieci, a w życiu różnie bywa. Chciałabym wiedzieć, na co trzeba zwrócić uwagę przy spisywaniu testamentu, żeby w razie czego nie zostać z niczym. Jakie niesie to za sobą niebezpieczeństwa, na co uważać, jakich zapisów uniknąć? Czy po spisaniu tegoż testamentu mąż bez mojej wiedzy będzie mógł go zmienić i opisać swoją część komuś innemu? Czy w jakimś przypadku może przejąć moją część majątku bez mojej wiedzy za mojego życia? Proszę o informacje, na co zwrócić uwagę, by nasze testamenty jako małżonków były bezpieczne. |
![]() |
Testamenty małżonków a zachowekWykluczając pozostałych spadkobierców, ryzykujecie obowiązek zapłaty zachowku. Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego „zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek)”.
Zgodnie z art. 931 § 1 §w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku”. Z punktu widzenia przedmiotowego stanu faktycznego istotny jest § 2 powyższego przepisu, który mówi, że „jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych”. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
Z doktryny prawa spadkowego, zauważyć należy, że w myśl art. 991 § 1 „do zachowku uprawnieni są m.in. zstępni, przy czym uprawnienie to przysługuje im tylko o tyle, o ile byliby oni powołani do spadku z ustawy. Zatem kto w danym przypadku jest uprawniony do zachowku decyduje kolejność powołania określona w przepisach o dziedziczeniu ustawowym”. Dysponowanie majątkiemJak rozumiem, zachowek jest wymagany. Instytucja zachowku służy do ochrony interesów osób najbliższych spadkodawcy przed skutkami dokonywanych przez niego rozporządzeń [zarówno w ramach swobody testowania, jak i wynikających z poczynionych za życia darowizn – por. np. M. Pazdan (w:) K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz, art. 450–1088, komentarz do art. 991). Przez zachowek ustawodawca ogranicza zatem swobodę testowania (dysponowania majątkiem na wypadek śmierci). Wskazuje się, że ustawa w ten sposób zmierza do realizacji wartości, jakimi są ochrona (dobro) rodziny]. Zachowek ma na celu ograniczenie możliwości dysponowania majątkiem właśnie w celu ochrony przed „arbitralnością” decyzji spadkodawcy i ma służyć urzeczywistnieniu sprawiedliwego podziału schedy spadkowej przy uwzględnieniu uzasadnionych zdaniem ustawodawcy praw najbliższych. Również w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dano wyraz stanowisku, że zachowek stanowi uzasadnione konstytucyjnie ograniczenie praw podmiotowych spadkodawcy na rzecz praw ochrony praw innych osób (por. wyrok TK z 25 lipca 2013 r., sygn. akt P 56/11).
Wyjściem z sytuacji jest wydziedziczenie dzieci – o ile zachodzą przesłanki, ewentualnie zawarcie ze spadkobiercami umów o zrzeczeniu się przez nich spadku.
Nie da się niestety zapobiec kwestii zmiany testamentu przez któregokolwiek z małżonków. Niestety. Zmienić testament można tylko poprzez odwołanie testamentu albo zmianę testamentu.
Masz problem prawny? Opisz swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼
Zapytaj prawnika |
|
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Komentarze (0):
Uwaga!
Szanowni Państwo!
Nasi prawnicy nie odpowiadają na pytania zadawane w formie komentarza pod tekstem. Jeśli chcą Państwo powierzyć swój problem naszym prawnikom, prosimy kliknąć tutaj >>