Sprzedaż podróbek bardzo podobnych do oryginału

Przedmiot prawa autorskiego

Problem, który przedstawił nam Pan do analizy, jest jednym z bardziej skomplikowanych problemów z zakresu prawa autorskiego, co więcej – odpowiedź w tym temacie nie jest do końca jednoznaczna. Zacznijmy jednak od początku – wyjaśnianie kwestii prawa autorskiego i praw pokrewnych. Zgodnie z art. 1 ustawy Prawo autorskie i prawa pokrewne „przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”.

Należy mieć na uwadze, że utworem w zasadzie może być wszystko. Na pewno utworem jest tekst piosenki, oczywiście zdjęcia i inne. Wiele osób jednak nie zdaje sobie sprawy z tego, że to wszystko, co jest tak łatwo dostępne w internecie, można wręcz powiedzieć, że na wyciągnięcie ręki – jest również chronione przez prawo. Łatwość w dostępie do informacji zawartej w sieci rodzi mylne wrażenie, że te dane nie korzystają z ochrony prawnej. Twórczość w internecie podlega ochronie na takich samych zasadach, jak treść np. książki.

Oficjalny dystrybutor a opisy towaru

Wielu ze sprzedawców, którzy, powiedzmy, świadczą podobne usługi do tych, które Pan chciałby świadczyć, zapewne nie zdaje sobie sprawy z częstych naruszeń. Można to wywnioskować, czytając regulaminy na ich stronach czy też w serwisach takich jak allegro.pl. Można znaleźć zapisy, które mają na celu niejako wyłączenie odpowiedzialności tych podmiotów, które w świetle prawa wcale nie muszą być skuteczne. Nie można używać cudzego znaku towarowego w sposób, który wywoła nieprawdziwe przekonanie odbiorców, że pomiędzy właścicielem znaku a osobą trzecią istnieją powiązania gospodarcze. Niedopuszczalne jest, aby taki odbiorca uznał, że osobę trzeci łączą ją z właścicielem znaku szczególne więzy handlowe (np. jest oficjalnym dystrybutorem). Nie może więc Pan zamieszczać żadnych informacji, które sugerują, że ma Pan zgodę na dystrybucję tego rodzaju towarów oraz że ten towar jest towarem PS4 czy też innej konsoli. Może Pan używać logo innych firm, ale w granicach zdrowego rozsądku. Nie oznacza to jednak, że może Pan legalnie używać cudzego znaku towarowego bez ograniczeń. Wolno Panu się nim posłużyć jedynie w celu poinformowania klientów o tym, co ma Pan w swojej ofercie. Jeśli chce Pan więcej – to jest zamieszczać opis czy dane znaki towarowe identyczne z tymi oryginalnymi, powinien Pan wystąpić do przedstawiciela danej marki o zgodę. Pańskie oznaczenia w mojej ocenie mogą stanowić czyn nieuczciwej konkurencji tylko wtedy, gdy w dominujący sposób wykorzystują logo, które jest zarejestrowane przez inny podmiot. To znaczy wtedy, kiedy całą swoją aukcje opatrzy Pan dużym znakiem PlayStation, który to będzie sugerować, że jest Pan np. oficjalnym dystrybutorem itp.

Czyny nieuczciwej konkurencji – sprzedaż towaru bardzo podobnego do oryginału

Co jest zatem czynem nieuczciwej konkurencji? Zgodnie z treścią Art. 5.ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku używania znaków towarowych w postaci znaczków samochodowych przez warsztat samochodowy. Tam na tablicy informacyjnej umieszczono znaczek marki Audi. Sąd orzekł w tej sprawie m.in., że „celem przepisów przewidujących tzw. licencję ustawową jest jedynie umożliwienie przekazania klientowi informacji dotyczącej przeznaczenia bądź właściwości towaru lub usługi. Użycie graficznego znaku towarowego znanej marki samochodowej (np. znaku graficznego w postaci czterech nachodzących na siebie kółek marki AUDI lub znaku błyskawicy wpisanego w okrąg należącego do firmy OPEL) nie jest konieczne dla poinformowania klienta o przeznaczeniu warsztatu samochodowego”. Dlatego też bezpieczniej w opisie Pańskiej aukcji będzie zamieścić informację, że sprzęt jest kompatybilny z konsolą taką i taką, wymienić jej nazwę model itp., powstrzymać się jednocześnie od umieszczania gdzieś logo, mimo iż, tak jak Pan mówi, na padach logo nie zostało umieszczone.

Odpowiedzialność za naruszenie praw autorskich

Jakie zaś mogą być konsekwencje udostępniania takich treści? Mamy w tym przypadku kilka rodzajów odpowiedzialności.

Odpowiedzialność za naruszenie autorskich praw osobistych reguluje art. 78 Prawa autorskiego:

„1. Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub – na żądanie twórcy – zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny”.

Zaś o odpowiedzialności za naruszenie autorskich praw majątkowych stanowi art. 79:

„1. Uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:

1) zaniechania naruszania;

2) usunięcia skutków naruszenia;

3) naprawienia wyrządzonej szkody:

a) na zasadach ogólnych albo

b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;

4) wydania uzyskanych korzyści.

2. Niezależnie od roszczeń, określonych w ust. 1, uprawniony może się domagać:

1) jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd;

2) zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia, na rzecz Funduszu, o którym mowa w art. 111, gdy naruszenie jest zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek.

3. Sąd może nakazać osobie, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, na jej wniosek i za zgodą uprawnionego, w przypadku gdy naruszenie jest niezawinione, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe.

4. Sąd, rozstrzygając o naruszeniu prawa, może orzec na wniosek uprawnionego o bezprawnie wytworzonych przedmiotach oraz środkach i materiałach użytych do ich wytworzenia, w szczególności może orzec o ich wycofaniu z obrotu, przyznaniu uprawnionemu na poczet należnego odszkodowania lub zniszczeniu. Orzekając, sąd uwzględnia wagę naruszenia oraz interesy osób trzecich.

5. Domniemywa się, że środki i materiały, o których mowa w ust. 4, są własnością osoby, która naruszyła autorskie prawa majątkowe.

6. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń przed dostępem, zwielokrotnianiem lub rozpowszechnianiem utworu, jeżeli działania te mają na celu bezprawne korzystanie z utworu.

7. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku usuwania lub zmiany bez upoważnienia jakichkolwiek elektronicznych informacji na temat zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, a także świadomego rozpowszechniania utworów z bezprawnie usuniętymi lub zmodyfikowanymi takimi informacjami”.

Poza odpowiedzialnością cywilną można również ponieść odpowiedzialność karną, jednak to już temat na odrębny wywód.

Podsumowując, w mojej ocenie, jeśli chciałby Pan umieszczać logo PS4, najbezpieczniej wystąpić do danego podmiotu z wniosek o udzielenie takiej zgody, myślę jednak, że takiej by Pan nie otrzymał. W tym przypadku należy pomyśleć nad napisaniem dobrego regulaminu, który w pewien sposób może uchronić Pana od konsekwencji. Dodam tylko, że podmiot, które prawa autorskie są naruszane powinien przed wystąpieniem do sądu wezwać osobę, która tych praw narusza aby zaprzestała tego działania. Proszę pamiętać, że nie używa Pan zastrzeżonych logotypów – dlatego też nie musi się Pan aż tak obawiać.