Sprowadzanie towaru z Chin bez licencji producenta a prawo własności przemysłowej

Jedynym problemem w analizowanej sytuacji jest prawo własności przemysłowej, do ochrony którego – w przypadku procedur celnych – została w Polsce zobowiązana Służba Celna RP. Sprowadzanie z Chin towarów, o których mowa w stanie faktycznym niniejszej opinii, jest ryzykowna bez posiadania wyraźnej licencji od właściciela praw własności intelektualnej i praw autorskich lub pokrewnych albo od podmiotu, który taką licencję posiada z prawem do udzielania sublicencji.

W przypadku gdy nastąpi zgłoszenie do procedury dopuszczenia do swobodnego obrotu towaru (lub chociażby wjazd do UE), w stosunku do którego zachodzi podejrzenie naruszenia prawa własności przemysłowej, organy Służby Celnej RP (lub innego państwa członkowskiego UE) dokonają stosownych czynności w zakresie ochrony tych praw własności przemysłowej.

Towary naruszające prawo własności intelektualnej – przepisy prawa

Podstawę prawną działań organów celnych w przypadku podejrzenia naruszenia prawa własności przemysłowej (intelektualnej) stanowi rozporządzenie Rady (WE) nr 1383/2003 z dnia 22 lipca 2003 roku dotyczące działań organów celnych skierowanych przeciwko towarom podejrzanym o naruszenie niektórych praw własności intelektualnej oraz środków podejmowanych w odniesieniu do towarów, co do których stwierdzono, że naruszyły takie prawa (Dz. Urz. UE L.03.196.7, dalej zwane: „rozporządzeniem w sprawie własności”).

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 lit. a rozporządzenia w sprawie własności określa ono warunki działań podejmowanych przez ograny celne, gdy istnieje podejrzenie, że towary naruszają prawo własności intelektualnej między innymi w przypadku, gdy są zgłoszone o dopuszczenie do swobodnego obrotu, wywozu lub powrotnego wywozu.

To, co należy rozumieć przez pojęcie „towary naruszające prawo własności intelektualnej”, wynika z art. 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie własności. Przepis ten wskazuje, iż towarami naruszającymi prawo własności intelektualnej są:

• towary podrobione,
• towary pirackie oraz
• towary, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. c.

Towary podrobione to:

1. towary, łącznie z ich opakowaniem, oznaczone bez zezwolenia znakiem towarowym, który jest identyczny ze znakiem towarowym ważnie zarejestrowanym, odnoszącym się do towarów tego samego rodzaju, lub których istotnych aspektów nie można odróżnić od takiego znaku towarowego i które w związku z tym naruszają prawa posiadacza danego znaku towarowego zgodnie z prawem wspólnotowym, jak przewidziano w rozporządzeniu Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 roku w sprawie wspólnotowego znaku towarowegolub prawa Państwa Członkowskiego, w którym złożono wniosek o podjęcie działań przez organy celne;
2. wszelki symbol znaku towarowego (włącznie z logo, etykietą, naklejką, broszurą, instrukcją użytkowania lub dokument gwarancyjny oznaczony takim symbolem), również przedstawiony osobno, na takich samych warunkach jak towary określone w pkt 1;
3. opakowania towarów podrabianych oznaczone znakiem towarowym, prezentowane oddzielnie, na takich samych warunkach jak towary określone w pkt 1.

Towary pirackie to towary, które są kopią lub zawierają kopie wykonane bez zgody posiadacza prawa autorskiego lub praw pokrewnych lub posiadacza prawa do wzoru, bez względu na to, czy zarejestrowanego zgodnie z prawem krajowym, czy nie, lub osoby upoważnionej przez posiadacza prawa w kraju produkcji, w przypadku gdy wytwarzanie takich kopii stanowiłoby naruszenie tego prawa na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych lub prawem Państwa Członkowskiego, w którym złożono wniosek o podjęcie działań przez organy celne.

Towary, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. c, to towary, które w Państwie Członkowskim, w którym złożono wniosek o podjęcie działania przez organy celne, naruszają:

1. patent na mocy prawa tego Państwa Członkowskiego;
2. dodatkowe świadectwo ochronne, które przewiduje rozporządzenie Rady (EWG) nr 1768/92oraz rozporządzeniu (WE) nr 1610/96 Parlamentu Europejskiego i Rady;
3. krajowy system ochrony odmian roślin na mocy prawa tego Państwa Członkowskiego lub wspólnotowy system ochrony odmian roślin, które przewiduje rozporządzenie Rady (WE) nr 2100/94;
4. nazwę pochodzenia lub oznaczenia geograficzne na mocy prawa tego Państwa Członkowskiego lub rozporządzenia Rady (EWG) nr 2081/92oraz (WE) nr 1493/1999;
5. nazwy geograficzne, które przewiduje rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89.

Art. 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie własności doprecyzowuje, że rozporządzenie to nie ma zastosowania do towarów oznaczonych znakiem towarowym za zgodą posiadacza tego znaku towarowego lub do towarów oznaczonych chronioną nazwą pochodzenia, chronionym oznaczeniem geograficznym, chronionych patentem lub dodatkowym świadectwem ochronnym, prawem autorskim lub prawem pokrewnym, prawem do wzoru albo prawem wynikającym z systemu ochrony odmian roślin, które zostały wyprodukowane za zgodą posiadacza prawa, ale znajdują się w jednej z sytuacji określonych w art. 1 ust. 1 bez zgody tego ostatniego. Analogicznie nie ma ono zastosowania do towarów wskazanych w pierwszym akapicie i które zostały wyprodukowane lub są chronione innym prawem własności intelektualnej określonym w art. 2 ust. 1 na warunkach innych niż uzgodnione z posiadaczem prawa.

Sprawy dotyczące prawa własności intelektualnej są tak naprawdę sytuacjami „zerojedynkowymi”, tzn. dany towar albo narusza prawo własności intelektualnej innego podmiotu, albo tego prawa nie narusza. Jeżeli jakiś wyrób/towar jest chroniony patentem, zarejestrowanym znakiem towarowym itp., obowiązującymi na terytorium UE, i jakiś podmiot dokonuje dopuszczenia do swobodnego obrotu tego wyrobu/towaru na obszarze UE bez licencji/zezwolenia beneficjenta patentu/znaku, to właściwe władze celne mogą powziąć uzasadnioną wątpliwość, że miało miejsce naruszenie prawa własności przemysłowej i niezgodne z prawem posługiwanie się znakiem towarowym. Nad bezpieczeństwem tego typu transakcji w handlu pomiędzy państwami WE a krajami trzecimi czuwa (w Polsce) Służba Celna RP, która jest obowiązana reagować w tego typu przypadkach, a więc w sytuacji zgłoszenia danego towaru do procedury dopuszczenia do swobodnego obrotu i zaistnienia uzasadnionych obiektywnie wątpliwości co do spełniania przez daną partię towarów wymagań przewidzianych w rozporządzeniu w sprawie własności.

Nie będzie zatem absolutnie żadnych problemów w przypadku, gdy będzie Pan dysponował licencją beneficjenta prawa własności przemysłowej na obrót towarem, w stosunku do którego temu beneficjentowi przysługuje to prawo własności przemysłowej. W innym przypadku mogą pojawić się wątpliwości Służby Celnej RP co do statusu tych towarów, szczególnie że towar ten jest pochodzenia chińskiego, a więc z tego kraju, który jest uznawany przez władze celne państw członkowskich WE za „ryzykowny” z punktu widzenia ilości i intensywności potwierdzonych przypadków naruszeń prawa własności przemysłowej.

Postępowanie właściwego w sprawie naczelnika urzędu celnego zależy w tego typu sprawach od decyzji beneficjenta znaku towarowego. Jeżeli on zgodzi się na dopuszczenie towarów do swobodnego obrotu, to problemu nie ma, a właściwy naczelnik urzędu celnego nie może postąpić inaczej i musi zatrzymane towary zwolnić do deklarowanej procedury celnej (dopuszczenie do swobodnego obrotu). Jeżeli jednak beneficjent nie wyrazi zgody na dopuszczenie do swobodnego obrotu towarów oznaczonych jego znakami towarowymi, to wtedy organ celny podejmuje stosowne działania w celu usunięcia naruszenia. W znakomitej większości przypadków będzie to zniszczenie towaru.

Udowodnienie, że coś jest towarem podrobionym/przerobionym itp., ciąży na organie celnym. To on musi bezspornie stwierdzić, że dany towar został wprowadzony na obszar celny WE z naruszeniem przepisów prawa własności intelektualnej.

Konkluzje

Sprowadzanie z Chin towarów, o których mowa w stanie faktycznym niniejszej opinii, jest ryzykowne bez posiadania wyraźnej licencji od właściciela praw własności intelektualnej i praw autorskich lub pokrewnych albo od podmiotu, który taką licencję posiada z prawem do udzielania sublicencji.

Stan prawny z 23.03.11 r.