Co jest korzystniejsze, rozwód czy separacja?

Czym się różni rozwód od separacji?

Na wstępie wyjaśnię Pani różnicę pomiędzy rozwodem a separacją.

Kwestię rozwodu reguluje art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.o.). Zgodnie z tym przepisem:

„Art. 56. § 1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.

§ 2. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

§ 3. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego”.

Zatem musi nastąpić zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Sądzę, że z takowym mamy do czynienia w opisanym przez Panią przypadku.

Kiedy sąd może orzec separację?

Zupełnego i trwałego rozkładu pożycia nie należy rozumieć w ten sposób, iż jest to stan, który nie może już ulec pogorszeniu (że stanowi on niejako „dno”).

Należy zwrócić uwagę na treść art. 61¹ K.r.o. Stanowi on:

„Art. 61¹. § 1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.

§ 2. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

§ 3. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków”.

Rozkład pożycia musi być w przypadku separacji jedynie zupełny – nie musi charakteryzować się trwałością.

Łatwiej jest uzyskać sądowe orzeczenie separacji po krótkotrwałym rozstaniu małżonków. W Pani przypadku – w obliczu tylu lat faktycznej separacji – rozwód będzie w zasadzie formalnością.

Jakie są skutki rozwodu a jakie separacji?

Skutki rozwodu i separacji są w zasadzie takie same, jednakże w przypadku separacji nie można ponownie wstąpić w związek małżeński. Innych różnic nie ma. Także w zakresie powstania rozdzielności majątkowej wywołują taki sam skutek. W momencie orzeczenia rozwodu czy separacji powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa.

W sprawie o rozwód czy separację pozew składa jeden z małżonków – drugi jest w sprawie pozwanym. Opłata stała wynosi od 30 do 600 zł, co oznacza, że może Pani wnioskować o zwolnienie z kosztów sądowych, jeśli kwota 600 zł jest zbyt wygórowana jak na Pani sytuację majątkową. Sąd może uwzględnić taki wniosek. W każdym razie nic Pani nie traci, składając go. W najgorszym wypadku będzie Pani musiała zapłacić te 600 zł. Wydaje mi się, że warto spróbować i złożyć razem z pozwem wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych.

Nie sposób określić czasu od złożenia pozwu do pierwszej rozprawy – odległości czasowe bywają różne w poszczególnych sądach. W większych miastach czeka się dłużej.

Oczywiście do orzeczenia rozwodu i separacji konieczna jest rozprawa i obecność obu stron. Ostatecznie, jeśli mąż się nie stawi, sąd może wydać wyrok zaoczny.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej

Jeśli chodzi o rozdzielność majątkową – u notariusza muszą być obecni oboje małżonkowie. Nie ma możliwości, aby jedna osoba uregulowała tę kwestię zaocznie w stosunku do drugiej.

Może Pani jednak złożyć pozew do sądu rodzinnego o ustalenie rozdzielności majątkowej – nawet z datą wsteczną, jeśli przemawiają za tym słuszne argumenty (np. fakt, iż od tylu lat nie żyją Państwo ze sobą).

Jeśli zaś chodzi o zabezpieczenie się przed ewentualnymi konsekwencjami finansowymi działań męża – od 2005 roku do każdej czynności, w ramach której małżonek ma być pociągnięty do współodpowiedzialności majątkowej, konieczna jest jego zgoda.

Jak podaje art. 41 K.r.o.:

„Art. 41. § 1. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.

§ 2. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

§ 3. Jeżeli wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności lub dotyczy majątku osobistego jednego z małżonków, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9”.

Powyższa sytuacja nie dotyczy jednak zaległości podatkowych. W Pani interesie jest (jeśli istnieje poważne przypuszczenie istnienia zaległości podatkowych czy ZUS) przed rozwiązaniem małżeństwa dokonać zniesienia wspólności ustawowej wstecz.