Rozliczenie pożytków po sprzedaży nieruchomości we współwłasności

Zniesienie współwłasności

W mojej ocenie postanowienie wraz z uzasadnieniem jest zasadne, gdyż sąd ma w tym zakresie rację. Proszę bowiem zwrócić uwagę na literalne brzmienie przepisu art. 618, w szczególności § 2 i 3 Kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 618:

„§ 1. W postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może wydać w tym przedmiocie postanowienie wstępne.

§ 2. Z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie współwłasności odrębne postępowanie w sprawach wymienionych w paragrafie poprzedzającym jest niedopuszczalne. Sprawy będące w toku przekazuje się do dalszego rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie o zniesienie współwłasności. Jeżeli jednak postępowanie o zniesienie współwłasności zostało wszczęte po wydaniu wyroku, przekazanie następuje tylko wówczas, gdy sąd drugiej instancji uchyli wyrok i sprawę przekaże do ponownego rozpoznania. Postępowanie w sprawach, które nie zostały przekazane, sąd umarza z chwilą zakończenia postępowania o zniesienie współwłasności.

§ 3. Po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w paragrafie pierwszym, chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności”.

„Z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie współwłasności prowadzenie oddzielnego postępowania w sprawach wymienionych w art. 618 § 1 KPC, w tym w sprawie dotyczącej sporu o prawo własności, jest niedopuszczalne. Tym bardziej niedopuszczalne było wydanie wyroku, co normalnie na podstawie art. 355 KPC prowadziłoby do umorzenia postępowania, gdyby nie zawarte w art. 618 § 2 zd. 2 KPC szczególne unormowanie nakazujące przekazanie sprawy do rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie o zniesienie współwłasności” (wyrok SA w Katowicach z 27.1.1998 r., sygn. akt I ACa 631/97).

„Wyłączność dochodzenia roszczeń, o których mowa, w postępowaniu o zniesienie współwłasności ma charakter prekluzyjny, bowiem, po uprawomocnieniu się postanowienia o zniesieniu współwłasności, uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 618 § 3 KPC, chociażby nie były one zgłoszone w tym postępowaniu. Ze sformułowania nie może dochodzić wynika, że uczestnik traci te roszczenia, co oznacza, że w tej mierze przepis ten ma charakter materialnoprawny” (wyrok SA we Wrocławiu z 12.2.2013 r., sygn. akt I ACa 19/13).

Jak słusznie powołał sąd, przepis art. 618 § 3 ma charakter materialnoprawny, stwarza bowiem swoistą prekluzję, wyłączającą dochodzenie roszczeń przewidzianych w § 1 po uprawomocnieniu się postanowienia o zniesieniu współwłasności. Prekluzja ta dotyczy tylko roszczeń, dla których dochodzenia właściwa jest droga sądowa, nie dotyczy natomiast spraw, których orzekanie w przedmiocie własności należy do postępowania administracyjnego (por. uzasadnienie uchwały SN z 23.3.1994 r., sygn. akt III CZP 6/94).

Sprzedaż nieruchomości i dalsze dochodzenie roszczeń

„Należy także dodać, iż uprawomocnienie się postanowienia zarządzającego sprzedaż rzeczy należącej do współwłaścicieli i rozstrzygającego o ich wzajemnych roszczeniach czyni niedopuszczalnym ponowne wszczęcie postępowania o zniesienie współwłasności tej rzeczy” (uchwała SN z 12.4.1995 r., III CZP 35/95).

Wobec powyższego, jeżeli w trakcie trwania postępowania doszło do sprzedaży nieruchomości i cofnął Pan powyższy wniosek o zniesienie współwłasności, nie ma Pan interesu prawnego ani możliwości na podstawie art. 618 § 3 dochodzić roszczeń uzupełniających z tego tytułu. Sąd w tym zakresie wydał więc słuszne orzeczenie i ma w tym zakresie rację.