Reprezentacja spółki jawnej

W przepisach prawa handlowego istnieją dwie instytucje prawne, tzn. prowadzenie spraw spółki (reguluje stosunki wewnętrzne) i reprezentacja spółki (reguluje stosunki zewnętrzne).

Na Pana pytanie odnośnie wykluczenia wspólnika z reprezentowania spółki wobec osób trzecich bez utraty przez niego uprawnienia do prowadzenia spraw spółki odpowiadają artykuły 29, 30, 38 i 39 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zmianami, w skrócie K.s.h.). Jak stanowią ww. przepisy:

„Art. 29. § 1. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.

§ 2. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

§ 3. Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.

Art. 30. § 1. Umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem.

§ 2. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu”.

„Art. 38. § 1. Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

§ 2. Nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki.

Art. 39. § 1. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.

§ 3. Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, o której mowa w § 2, choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników”.

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do reprezentacji spółki wobec osób trzecich to zupełnie coś innego niż prawo do prowadzenia spraw spółki. Nie chodzi tu tylko o to, że obie te instytucje prawne uregulowane są w innych przepisach, lecz chodzi o to, że:

• prawo do reprezentacji spółki jawnej to działania wspólników na zewnątrz w imieniu i na rzecz spółki (art. 29, 30 K.s.h.);
• prowadzenie spraw spółki jawnej to działania wspólników wewnątrz spółki (między sobą) – art. 38, 39 K.s.h.

Odpowiadając zatem na Pana pytanie nr 1 (tylko na podstawie powyższej analizy), stwierdzić należy, że można wykluczyć wspólnika z reprezentowania spółki wobec osób trzecich, nie pozbawiając go prawa do prowadzenia spraw spółki.

Nie jest to jednak do końca prawda z prostego powodu. Wykluczenie wspólnika jest bowiem tylko jednym ze sposobów pozbawienia wspólnika prawa reprezentacji spółki. Jest to sposób wymagający czasu i poniesienia odpowiednich kosztów, ponieważ w praktyce zazwyczaj jest to sprawa sporna między wspólnikami, którą rozstrzyga sąd.

Jeżeli jednak wspólnicy osiągnęli porozumienie, to muszą w określony sposób zmienić zasady funkcjonowania spółki jawnej. I tu jest odpowiedź na Pana pytanie nr 3. Stwierdzam, że przedstawiony przez Pana sposób postępowania jest prawidłowy.

Odpowiadając na Pana pytanie nr 2, należy wskazać, iż aneks do umowy może obejmować proponowane przez Pana rozwiązanie. Nie może Pan zatem sam zmienić udziałów procentowych. Muszą to zrobić wszyscy wspólnicy.

Konkluzje:

• Prawo do reprezentacji spółki wobec osób trzecich to zupełnie coś innego niż prawo do prowadzenia spraw spółki.
• Można wykluczyć wspólnika z reprezentowania spółki jawnej wobec osób trzecich, nie pozbawiając go prawa do prowadzenia spraw spółki.
• Jeżeli wspólnicy osiągnęli porozumienie, to muszą w określony sposób zmienić zasady funkcjonowania spółki jawnej.
• Aneks do umowy może obejmować proponowane przez Pana rozwiązanie.

*Stan prawny z dnia 28.06.2012 r.