Przedsiębiorca i osoba prywatna w jednym – konsument

Zgodnie z definicją zawartą w art. 22 Kodeksu cywilnego¹ za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przymiot konsumenta nie może przysługiwać więc osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, którym przepisy szczególne przyznają zdolność prawną. Automatycznie wyklucza to z grona podmiotów, które mogą być w obrocie konsumentem, spółki prawa handlowego (spółkę jawną, partnerską, komandytową, komandytowo-akcyjną, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjną).

Natomiast w stosunku do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (tzw. „jednoosobowych przedsiębiorców”) o tym, czy taka osoba jest w danym stosunku prawnym konsumentem, przesądza cel, w jakim dokonała ona czynności prawnej (w szczególności zawarła umowę sprzedaży, czy umowę o świadczenie usług). Cel ten nie może być związany bezpośrednio z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą lub zawodową. Przykładowo: konsumentem będzie przedsiębiorca, który nabył sprzęt komputerowy do użytku domowego, a nie jako narzędzie służące do prowadzenia firmy.

Definicja konsumenta już wkrótce ulec ma zmianie wskutek nowelizacji Kodeksu cywilnego. Przewidująca tę zmianę ustawa o prawach konsumenta (obecnie na etapie projektu), której celem jest transpozycja unijnej Dyrektywy o prawach konsumentów², ma wejść w życie zgodnie z obecnymi założeniami już 13 czerwca 2014 r. Zgodnie z obecną wersją projektu ustawy, za konsumenta uważać będzie się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przy czym przepisy o ochronie konsumentów stosować będzie się również do osoby fizycznej, która dokonując czynności związanej z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową, działać będzie także w celu niezwiązanym z tą działalnością i cel ten będzie przeważać. Ta definicja będzie dawała zatem możliwość uznania w pewnych przypadkach przedsiębiorcy za konsumenta i to nawet wtedy, gdy umowę zawarł on częściowo w celu związanym z prowadzoną działalnością.

__________________________

¹ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121)

² Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów (Dz. Urz. UE Seria L z 2011 r. Nr 304, str. 64)

Stan prawny obowiązujący na dzień 16.04.2014