Przedawnienie w polskim Kodeksie karnym

Artykuł omawia kwestie przedawnienia w polskim Kodeksie karnym, w tym jego terminów oraz warunków.

Karol Jokiel

Opisz swój problem prawny... Zapytaj prawnika »

»Wybrane opinie klientów

Rewelacja!!! Wszystko bardzo klarownie wytłumaczone. Korzystałem z usług nie jednego prawnika, ale tak przygotowane pismo i objaśnienia jakie otrzymałem wprawiło mnie w zdumienie. Wszystko na najwyższym poziomie!!! Polecam serdecznie i dziękuję całemu zespołowi ePorady24, a w szczególności Panu Karolowi Jokielowi.

Zbyszek

Żadna opinia nie wyrazi mojej wdzięczności dla zespołu ePorady. Moja sprawa wydawała mi się tak skomplikowana, że nie do rozwiązania. Nie wiedziałem, od której strony ją zacząć. Szperając w internecie, natrafiłem na ePorady i okazało się, że moją sprawę można zacząć od strony, której absolutnie bym się nie spodziewał.
Jestem bardzo zadowolony z obrotu sprawy, która mnie dotyczy. Z tak znikomych danych, które przekazałem, otrzymałem pismo tak profesjonalnie napisane, jakby zespół ePorady był moim bardzo dobrym znajomym i znał mój problem tak dobrze jak ja. Dziękuję bardzo i będę polecał wszystkim korzystanie z waszych usług.

Henryk

Bardzo, bardzo dziękuję!!! W ciągu dwóch dni otrzymałam więcej wiadomości na temat mojej sprawy niż w ciągu 2 miesięcy od dwóch adwokatów!!!! Do tej pory dowiadywałam się tylko, jakie prawa ma osoba, która naraziła mnie na ogromne szkody, i jakie konsekwencje grożą mi, jeżeli nie będę respektować tych praw. Nawet odpowiedź na dodatkowe pytanie nastąpiła szybciej i była bardziej wyczerpująca niż trwająca od tygodnia dyskusja na ten temat z moim pełnomocnikiem (teraz byłym). O kosztach nie mówiąc. BARDZO POLECAM!!!

Małgorzata

Widziałem już wiele pozwów, ale sporządzony przez prawnika z eporady24.pl jest prawdziwym majstersztykiem i wyrazem profesjonalizmu. Jasno, konkretnie, przy minimum słów, maksimum treści. Do tego relacja jakości do ceny również znajduje swoje uzasadnienie. Z pełnym przekonaniem wygranej sprawy zanoszę pozew do sądu. Nikomu nie należy życzyć sądowych spraw, ale gdyby zaszła potrzeba, z pełnym przekonaniem mogę polecić eporady24.pl.

Jacek

Powiem tak: cuda załatwiane są od ręki! Na sprawie w sądzie sędzina była zaskoczona tak profesjonalnym i rzeczowym przygotowaniem, a wszystko dzięki ePorady24! Zakończyłem sprawę i wygrałem!!!! Polecam ten serwis i serdecznie dziękuję. Tak sprawnej obsługi mógłby pozazdrościć każdy inny serwis! Prawnicy są na najwyższym poziomie!!! Polecam z całego serca!!!

Zbyszek

wszystkie

Przedawnienie karalności (w potocznym rozumieniu – „przedawnienie orzeczenia kary przez sąd”) jest instytucją prawa karnego, opierającą się na przyjęciu, że po upływie znacznego czasu od popełnienia przestępstwa pociąganie jego sprawcy do odpowiedzialności, jeżeli nawet jest jeszcze możliwe, to jednak nie jest już celowe.

Ustawa z dnia 6.12.1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm. – dalej w skrócie K.k.), w przepisie art. 101, stanowi, że tzw. karalność przestępstwa (możliwość wymierzenia kary przez sąd) ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1. 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,
2. 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię,
3. 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,
4. 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,
5. 5 – gdy chodzi o pozostałe występki.

W tym miejscu należy przypomnieć, że zgodnie z art. 7 K.k. każde przestępstwo jest albo zbrodnią albo występkiem. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą, zaś występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc (pozostałe czyny zabronione to wykroczenia).

Zróżnicowanie okresu przedawnienia karalności uzależnione zostało zatem od wagi popełnionego czynu.

Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego (zniesławienie – art. 212 K.k. oraz zniewaga – art. 216 K.k.) ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia (art. 101 § 2 K.k.).

Jeżeli w okresie przewidzianym w przepisie art. 101 § 1 lub § 2 K.k. wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa, określonego w pkt 1-3 powyżej, ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach – z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu (art. 102 K.k.). Innymi słowy terminy przedawnienia ulegają przedłużeniu, o okresy wskazane w zdaniu poprzedzającym, jeżeli przed upływem terminu przedawnienia wszczęto przeciwko konkretnemu podejrzanemu postępowanie karne.

Jeżeli sąd w toku postępowania stwierdza, że nastąpiło przedawnienie karalności, to nie wolno mu wydać ani wyroku skazującego, ani też wyroku uniewinniającego. Przedawnienie ścigania jest bowiem przesłanką procesową bezwzględną ujemną i wystąpienie takiej przesłanki powoduje konieczność wydania orzeczenia umarzającego postępowanie (art. 17 § 1 pkt 6 K.p.k.).

Co do zasady, terminy przedawnienia karalności biegną od chwili popełnienia czynu zabronionego (zob. art. 6 § 1 K.k.).

W uzupełnieniu przytoczonego wyżej przepisu art. 101 K.k., dotyczącego przedawnienia orzeczenia kary, art. 103 K.k. stanowi, że nie można wykonać orzeczonej kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego (wydanego w ramach terminów z art. 101 K.k.) upłynęło lat:

1. 30 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą,
2. 15 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat,
3. 10 – w razie skazania na inną karę.

Przedmiotowy przepis reguluje instytucję tzw. przedawnienia wykonania kary.

Należy w tym miejscu zastrzec, że przedawnienie (zarówno w zakresie orzeczenia jak i wykonania kary) nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego np. z uwagi na przysługujący sprawcy immunitet. Nie powoduje natomiast zawieszenia biegu przedawnienia brak wniosku o ściganie sprawcy (np. przy przestępstwie zgwałcenia) albo oskarżenia prywatnego. Ustanie przeszkody wznawia bieg przedawnienia (art. 104 K.k.).

Przepisów o przedawnieniu karalności nie stosuje się do zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstw wojennych (art. 105 K.k.). Powyższe ma swoją podstawę zarówno w polskiej Konstytucji, jak i w prawie międzynarodowym. Zgodnie z przepisem art. 43 Konstytucji RP: zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu. Podstawą prawnomiędzynarodową jest zaś, ratyfikowana przez Polskę, Konwencja o nieprzedawnianiu zbrodni wojennych oraz zbrodni przeciwko ludzkości, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 26 listopada 1968 r. (Dz. U. z 1970 r. Nr 26, poz. 208).

Przepisów o przedawnieniu nie stosuje się również do umyślnego przestępstwa: zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności łączonego ze szczególnym udręczeniem, popełnionego przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych (art. 105 § 2 K.k.). Pojęcie funkcjonariusza publicznego definiuje przepis art. 115 § 13 K.k., który odnosi je do najważniejszych osób w państwie takich, jak: prezydent, poseł, sędzia ale także do ławnika lub osoby pełniącej czynną służbę wojskową.

Stan prawny obowiązujący na dzień 21.06.2012

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>