Niespłacone długi a przebywanie za granicą

Co do zasady, zgodnie z art. 125 Kodeksu cywilnego, roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Termin ten liczy się od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Jeżeli w świetle tego, co napisałam wyżej, będzie można stwierdzić, że Pana dług uległ przedawnieniu, to będzie Pan mógł wytoczyć swojemu wierzycielowi powództwo przeciwegzekucyjne na podstawie art. 840 Kodeksu postępowania cywilnego, w którym powoła się Pan na zarzut przedawnienia. Jak stwierdził bowiem Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 lipca 2010 roku, sygn.akt VI ACa 53/10, „przedawnienie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym może stanowić podstawę powództwa z art. 840 par. 1 k.p.c.”Komornik jest związany wnioskiem wierzyciela bowiem zgodnie z art. 804 k.p.c. organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym”.

Aby się dowiedzieć, powinien Pan ustalić za pośrednictwem komornika (on ma obowiązek na Pana żądanie nawet okazać Panu oryginał), na podstawie jakiego tytułu egzekucyjnego prowadzi egzekucję. Powinien podać Panu sygnaturę akt sądowych i dane sądu, który tytuł ten wydał. To już Panu powie, czy upłynął okres lat 10 od daty uprawomocnienia się wyroku, czy też nie. Jeżeli nie, to następnie, mając te dane, może Pan zwrócić się do sądu o wgląd do akt i w tych aktach sprawdzić, czy np. wierzyciel nie wytoczył powództwa o dług już przedawniony. W każdym razie musi się Pan w obu przypadkach liczyć z koniecznością wytoczenia powództwa sądowego, bo inaczej dług, nawet przedawniony, będzie egzekwowany.

Ponieważ jest Pan za granicami kraju, może Pan zlecić powyższe czynności pełnomocnikowi. Natomiast z całą pewnością komornik nie zatrzyma Pana na granicy, bo nie ma w ogóle takich uprawnień.

Jeżeli zaś chodzi o pytanie dotyczące możliwości umorzenia czy rozłożenia na raty zadłużenia wobec ZUS-u, możliwość taka jest, ale każdorazowa decyzja w tej sprawie jest zależna od uznania organu rentowego. Przytoczę Panu cały przepis art. 28 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który taką możliwość ustanawia. Proszę mieć jednak świadomość, że o ile rozłożenie na raty się praktykuje, o tyle umorzenie zaległości jest rzeczą raczej teoretyczną. Przepis cytuję:

„1. Należności z tytułu składek mogą być umarzane w całości lub w części przez Zakład, z uwzględnieniem ust. 2–4. 

2. Należności z tytułu składek mogą być umarzane tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności, z zastrzeżeniem ust. 3a. 

3. Całkowita nieściągalność, o której mowa w ust. 2, zachodzi, gdy: 
1) dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie; 
2) sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 13 i art. 361  pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. ? Prawo upadłościowe,
3) nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku majątku, z którego można egzekwować należności, małżonka, następców prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa; 
4) nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym; 
4a) wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym; 
4b) nie nastąpiło zaspokojenie należności w umorzonym postępowaniu upadłościowym;
5) naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję; 
6) jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających wydatki egzekucyjne. 

3a. Należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności”.