Praca w godzinach nocnych pracownicy mającej dziecko do lat 4

Zastosowanie równoważnego czasu pracy

Zgodnie z artykułem 135 Kodeksu pracy „jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca”.

Dla poszczególnych rodzajów prac okres dobowego wymiaru czasu pracy przy równoważnym systemie czasu pracy może być wydłużony do okresów wskazanych w Kodeksie pracy. I tak:

1. Przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 16 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca, wraz z odpoczynkiem przysługującym bezpośrednio po okresie wykonania pracy, w wymiarze niekrótszym niż czas pracy.
2. Do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 24 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Okres wymaganego odpoczynku w stosunku do wykonanej pracy stosuje się odpowiednio do wskazanego w pkt 1 powyżej.
3. Przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane (praca w ruchu ciągłym), może być stosowany system czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin. Za każdą godzinę pracy powyżej 8 godzin na dobę w dniu wykonywania pracy w przedłużonym wymiarze czasu pracy pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia jak za pracę w nadgodzinach.

Ograniczenia w wprowadzeniu równoważnego wymiaru czasu

Wśród ograniczeń wprowadzania równoważnego wymiaru czasu należy wskazać dwa ich rodzaje. Pierwszym z nich są ograniczenia przewidziane bezpośrednio dla pracowników zatrudnionych w równoważnym wymiarze czasu pracy, gdzie „czas pracy dla:

1. pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,
2. pracownic w ciąży,
3. pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia, bez ich zgody
   
   – nie może przekraczać 8 godzin”.

Jeżeli pracownik ze względu na wymiar czasu pracy był obowiązany do pracy w wyższym wymiarze, to zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jego czasu pracy.

Drugim rodzajem ograniczeń są ograniczenia ogólne, przewidziane dla wszystkich rodzajów pracowników, związane z okresami wymaganego odpoczynku. Zgodnie z powyższymi przepisami, czas pracy pracownika nie może przekraczać przeciętnie 40 godzin (poza wyjątkiem dotyczącym pracy w ruchu ciągłym) w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Zatrudnianie pracownika wychowującego dziecko do lat 4 w systemie równoważnego czasu pracy

Tym samym, jeżeli tylko pracodawca nie narusza powyższych ograniczeń przy zatrudnieniu, to zatrudnianie pracownika wychowującego dziecko do lat 4 w systemie przez Panią przedstawionym jest zgodne z przepisami prawa pracy. Na marginesie należy wskazać, że art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców wskazuje, że „pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 14. roku życia (...) może złożyć przedsiębiorcy pisemny wniosek dotyczący ustalenia indywidualnego rozkładu czasu pracy przewidującego różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy”, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. We wskazanym przez Panią przypadku może się to okazać niemożliwe, właśnie ze względu na równoważny rozkład czasu pracy. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca jest obowiązany poinformować pracownika na piśmie.