Pozwolenie na budowę na obszarach powodziowych

Procedurę uzyskania pozwolenia na budowę na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią regulują następujący przepisy:

1. Ustawa z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019), dalej: „P.w.”;
2. Kodeks postępowania administracyjnego, w takim zakresie, w jakim postępowanie nie jest uregulowane w Prawie wodnym oraz gdy przepisy tej ustawy nie stanowią inaczej.

Art. 82 ust. 1 P.w. definiuje pojęcie „obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią”. Obejmuje ono:

1. Tereny między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, a także wyspy i przymuliska;
2. Obszar pasa nadbrzeżnego w rozumieniu ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej;
3. Strefę przepływów wezbranych powodziowych, określoną w planie zagospodarowania przestrzennego na podstawie studium, o którym mowa w art. 79 ust. 2 (studium ochrony przeciwpowodziowej wydawane przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej).

Zasadą jest, iż na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią zabrania się wykonywania robót oraz czynności, które mogą utrudnić ochronę przed powodzią, w szczególności:

1. Wykonywania urządzeń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych;
2. Sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służących do wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk;
3. Zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a także utrzymywaniem lub odbudową, rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z ich infrastrukturą.

Zatem co do zasady, nie wolno budować na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią. Czy zatem jest możliwość uzyskania takiego zezwolenia? Procedura jest następująca:

1. Decyzja o warunkach zabudowy

Ponieważ co do zasady, na obszarach tych nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zatem zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717, „u.p.z.p.”) – zmiana zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, wymaga ustalenia w drodze decyzji, warunków zabudowy. Decyzję tę wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku terenów zamkniętych – wojewoda (art. 60 ust. 1 i 3 u.p.z.p.). Decyzja ta jest wydawana po uzgodnieniu z organami wymienionymi w art. 54 ust. 4 u.p.z.p. i po uzyskaniu uzgodnień lub decyzji wymaganych przepisami odrębnymi (z tym że ani przepisy ustawy ani Prawa wodnego nie nakładają obowiązku uzyskania zezwolenia na wznoszenie obiektów budowlanych na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią przed ustaleniem dla tych obiektów warunków zabudowy). Decyzja ta wymaga uprzedniego uzgodnienia z dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej.

2. Decyzja dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej

Następnym krokiem jest uzyskanie decyzji dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej (RZGW). Zgodnie z art. 82 ust. 3 P.w., jeżeli nie utrudni to ochrony przed powodzią, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, może w drodze decyzji, na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, zwolnić od zakazów określonych w ust. 2 (tj. m.in. zakazu wznoszenia obiektów budowlanych). W przypadku obszaru pasa nadbrzeżnego organem właściwym do wydania decyzji jest dyrektor właściwego urzędu morskiego (art. 82 ust. 4 P.w.).

Jakie okoliczności bada dyrektor RZGW w tym postępowaniu?

„Z art. 82 ust. 3 ustawy wynika, iż organ może zwolnić stronę od wymienionych wcześniej zakazów tylko wtedy, gdy nie utrudni to ochrony przed powodzią. A contrario stwierdzenie, iż wystąpi utrudnienie w ochronie przed powodzią uniemożliwia udzielenie takiego zwolnienia. Przedmiotem postępowania, o którym mowa powyżej, jest zatem ustalenie przez właściwy organ, w oparciu o posiadaną przez organ wiedzę specjalistyczną, w zakresie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, czy utrudnienie w ochronie przed powodzią wystąpi, czy też nie (...). Podkreślić zatem należy, że przedmiotem postępowania w przedmiocie zwolnienia z zakazów jest wyłącznie ocena dopuszczalności planowanej inwestycji z punktu widzenia jej przewidywanego wpływu na bezpieczeństwo przeciwpowodziowe obszaru bezpośrednio zagrożonego powodzią. Nie jest nią natomiast ani ochrona ładu przestrzennego ani ochrona przyrody. Te elementy są chronione w innych postępowaniach, w których skarżący będzie musiał uczestniczyć w związku z zamiarem zrealizowania inwestycji (...) Merytoryczną podstawą rozstrzygnięcia winna być zatem wyłącznie fachowa wiedza organu w zakresie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 06.03.2009 r., IV SA/Wa 1939/08).

3. Pozwolenie wodnoprawne na budowę obiektu

Wymóg ten wynika z art. 122 ust. 2 P.w., zgodnie z którym pozwolenie wodnoprawne wymagane jest na wznoszenie obiektów budowlanych oraz wykonywanie innych robót na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, jeśli wydano m.in. decyzje, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1 P.w. (tj. wyżej wymienioną decyzję zwalniającą). Wniosek o udzielenie pozwolenia składa się do marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce korzystania z wnioskowanego pozwolenia (art. 140 ust. 2 pkt 5 P.w.). Wniosek musi zawierać operat wodnoprawny, który składa się z części opisowej oraz graficznej, szczegółowe wymogi zawarte są w art. 132 P.w. Pozwolenie wydaje się w formie decyzji administracyjnej, na czas ograniczony.

4. Pozwolenie na budowę

Ostatnim etapem jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Pozwolenie to wydaje – już na zasadach ogólnych – na wniosek zainteresowanego właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej (starosta, a w przypadkach określonych w art. 82 ust. 3 i 4 Prawa budowlanego – wojewoda). Do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę należy załączyć decyzję o wydaniu pozwolenia wodnoprawnego.

Stan prawny obowiązujący na dzień 10.06.2010