
Indywidualne Porady Prawne
Powództwa przeciwegzekucyjneAutor: Karol Jokiel • Opublikowane: 03.08.2012 • Zaktualizowane: 03.08.2012 |
|
Artykuł omawia środki obrony przed nieprawidłową egzekucją w postaci powództw przeciwegzekucyjnych. |
|
![]() Karol Jokiel
Powództwa przeciwegzekucyjne stanowią prawne (merytoryczne) środki obrony dłużnika oraz osób trzecich przed nieprawidłową (w tym bezprawną) egzekucją. Innymi słowy stanowią one – obok skargi na czynności komornika, przysługującej gdy tenże, wykonując swoje obowiązki, naruszył przepisy procesowe – element gwarancji należytego przebiegu egzekucji. Powództwa przeciwegzekucyjne dzielą się na:
Instytucję powództwa opozycyjnego reguluje przepis art. 840 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) – ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm). Zgodnie z nim dłużnik może, w drodze powództwa opozycyjnego, żądać pozbawienia tytułu wykonawczego (przykładowo – wyroku sądowego) wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, po pierwsze – jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu (np. ugoda zawarta przed sądem czy bankowy tytuł egzekucyjny) i po drugie – gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście.
Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>
Przykładowo, rozłożenie przez wierzyciela na raty przysługującej mu od dłużnika należności może być podstawą powództwa opozycyjnego, jeżeli rozłożenie na raty miało miejsce przed wytoczeniem powództwa, a wierzyciel wszczął egzekucję do całej należnej sumy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2000 r., sygn. V CKN 110/2000).
Podstawą powództwa opozycyjnego może być również okoliczność, iż po powstaniu tytułu egzekucyjnego (w tym również orzeczenia sądu) nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane (przykładowo – nastąpiło skuteczne potrącenie wierzytelności wzajemnej przez dłużnika albo roszczenie wierzyciela uległo przedawnieniu); gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie (przykładowo – zapłata zasądzonej kwoty przez dłużnika nastąpiła po wydaniu wyroku).
Powództwo opozycyjne może wreszcie wytoczyć małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 K.p.c. (a więc w sytuacji kiedy wyrok pierwotny był wydany tylko na drugiego współmałżonka), gdy wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść. W szczególności dłużnik albo jego małżonek w ramach powództwa opozycyjnego może podnieść wynikający z umowy majątkowej małżeńskiej (przykładowo – umowy o ustanowieniu rozdzielności majątkowej) zarzut wyłączenia lub ograniczenia jego odpowiedzialności całością lub częścią majątku.
Powództwo opozycyjne dłużnik może wytoczyć zarówno po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, jak i przed, po to by już wtedy zapobiec jego wszczęciu i prowadzeniu.
Istotą powództwa ekscydencyjnego jest z kolei to, że osoba trzecia, a więc podmiot niebędący wierzycielem lub dłużnikiem, może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa (art. 841 K.p.c.). Powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji stanowi zatem środek merytorycznej obrony osoby trzeciej, której prawa zostały przez egzekucję naruszone. Środek ten jest pomocny na przykład w sytuacji, gdy komornik kieruje egzekucję do przedmiotu (rzeczy) zbytego uprzednio przez dłużnika, o którym komornik błędnie myśli, że pozostaje w dalszym ciągu własnością dłużnika.
W razie skierowania egzekucji do rzeczy obciążonej zastawem w rozumieniu przepisu art. 841 § 1 K.p.c., osobą trzecią jest zastawnik (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2001 r., sygn. V CKN 616/2000, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 105). Osobą trzecią w rozumieniu art. 841 § 1 K.p.c. jest również wspólnik spółki cywilnej dochodzący zwolnienia spod egzekucji przedmiotu stanowiącego składnik majątku spółki (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997 r., sygn. III CKN 269/97, nie publ.).
W powództwie ekscydencyjnym osoba trzecia nie zwalcza tytułu wykonawczego jako takiego (przykładowo – wyroku sądu), jak ma to miejsce w przypadku powództwa opozycyjnego, lecz jedynie sprzeciwia się prowadzeniu egzekucji z zajętego przedmiotu.
Powództwo ekscydencyjne można wnieść tylko w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych (art. 841 § 3 K.p.c.). W przypadku stwierdzenia przez sąd przekroczenia tego terminu, który to termin nie podlega przywróceniu, powództwo zostanie oddalone.
Powództwo ekscydencyjne, w przeciwieństwie do powództwa opozycyjnego, może być skutecznie wniesione dopiero po wszczęciu postępowania egzekucyjnego.
Powództw opozycyjne jak i powództwo ekscydencyjne wytacza się przed sądem rzeczowo właściwym, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja. Jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (powództwo przeciwegzekucyjne) wytacza się według przepisów o właściwości ogólnej (co oznacza za zazwyczaj wedle miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego).
Powództwo przeciwegzekucyjne (zarówno opozycyjne jak i ekscydencyjne) wytacza się przeciwko wierzycielowi.
Przepis art. 843 § 3 K.p.c. przewiduje tzw. prekluzję procesową w odniesieniu do faktów i zarzutów przytaczanych jako podstawa powództw przeciwegzekucyjnych. Zgodnie z tym przepisem wszystkie zarzuty powinny być zgłoszone już w pozwie, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu, chyba że powód wykaże, iż z przyczyn od siebie niezależnych nie mógł ich zgłosić w pozwie. Stan prawny obowiązujący na dzień 03.08.2012
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj i zapytaj prawnika >>
Możliwości obrony pozwanego w procesie cywilnymArtykuł omawia przysługujące pozwanemu środki obrony przed pozwem w procesie cywilnym. |
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Komentarze (0):
Uwaga!
Szanowni Państwo!
Nasi prawnicy nie odpowiadają na pytania zadawane w formie komentarza pod tekstem. Jeśli chcą Państwo powierzyć swój problem naszym prawnikom, prosimy kliknąć tutaj >>