Postępowanie po spłacie długu

postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.):

„Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1. przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;
2. po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;
3. małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść”.

Powództwo przeciwegzekucyjne jest środkiem obrony dłużnika oraz osób trzecich przeciwko nieprawidłowej pod względem prawnym egzekucji.

Powództwo opozycyjne dłużnik może wytoczyć zarówno po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, jak i przed jego wszczęciem, po to, by już wtedy zapobiec jego wszczęciu i prowadzeniu.

Zgodnie z art. 843 § 1 K.p.c. powództwa opozycyjne i ekscydencyjne wytacza się przed sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję. Jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności wytacza się według przepisów o właściwości ogólnej, co oznacza, że zasadniczo pozew składa się do sądu, w którego okręgu dłużnik ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Wykonanie zobowiązania może nastąpić nie tylko przez to, że dłużnik spełni świadczenie do rąk wierzyciela. Dłużnik skutecznie wykonuje zobowiązanie także „do rąk” organu prowadzącego egzekucję (art. 806, 815 K.p.c.). Jeśli wierzyciel, mimo spełnienia świadczenia przez dłużnika, nadal podtrzymuje wniosek o przeprowadzenie egzekucji, dłużnikowi przysługuje wówczas powództwo z art. 840 § 1 pkt 2 K.p.c.

Zdarzeniami, wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane, są: przedawnienie roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym (art. 117 § 2 Kodeksu cywilnego – w skrócie K.c.), odroczenie spełnienia świadczenia oraz rozłożenie świadczenia na raty przez wierzyciela. Do zdarzeń, wskutek których zobowiązanie wygasło, zalicza się: wykonanie zobowiązania (art. 450 K.c.), wydanie wyroku na korzyść jednego z dłużników solidarnych w następstwie uwzględnienia zarzutu wspólnego dla wszystkich dłużników (art. 375 § 2 K.c.), świadczenie zamiast spełnienia (art. 453 K.c.), niemożliwość świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (art. 475 K.c.), potrącenie (art. 498 K.c.), odnowienie (art. 506 K.c.), zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela (art. 508 K.c.).

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 04.04.2002 r., sygn. akt I PKN 197/2001 Wokanda 2002/12, str. 27, „powództwo przeciwegzekucyjne może być realizowane tylko pod warunkiem, że istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego. Żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności nie może być jednak skutecznie złożone po wyegzekwowaniu należności w całości”.

Jednakże, jak określono w Wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 10.10.2000 r., sygn. akt V CKN 110/2000 Gazeta Prawna 2004/236, str. 2, „rozłożenie zasądzonej należności na raty na podstawie porozumienia stron, może być podstawą powództwa przeciwegzekucyjnego”.

Reasumując – zawierając obecnie ugodę o spłacie na raty, mógłby Pan składać powództwo przeciwegzekucyjne. Nie będzie Pan miał takiej możliwości po wykonaniu wyroku. Po spłaceniu należności proszę więc wystąpić do wierzyciela z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o spełnieniu długu, odpis tego zaświadczenia może Pan wysłać do sądu, powołując się na sygnaturę akt (pismo co prawda pozostanie bez nadawania mu dalszego biegu, ale dowód na spełnienie świadczenia będzie w aktach – na wypadek gdyby miało się Panu zagubić), niemniej wytaczanie powództwa w sytuacji gdy spełni Pan świadczenie i nikt go nie będzie egzekwował – narazi Pana na koszty (postępowania sądowego, zastępstwa procesowego strony pozwanej – gdyż nie dała Panu powodu do wytoczenia powództwa). Jeśli ktokolwiek będzie próbował wyegzekwować świadczenie na podstawie tego samego tytułu wykonawczego – będzie miał Pan prawo wytoczyć takie powództwo.

Jeśli nie chce Pan przeprowadzać postępowania, to proszę pilnować i przechowywać

dowody na spłatę wierzytelności. Wiem, że to utrudnienie, ale niezbędne, aby dwukrotnie nie trzeba było płacić tego samego.

Wierzyciel nie musi wydawać Panu zaświadczenia – nie regulują tego żadne przepisy, jednak nie sądzę, żeby go nie wydał na Pański wniosek.

Do sądu może Pan je przesłać – dla pewności – w sądzie raczej nie zginie. Akta są przechowywane 50 lat, więc będzie to jakieś zabezpieczenie, na wszelki wypadek.

Odpis najlepiej zrobić u notariusza – koszt to 6 zł + VAT.