Porzucenie żony przez męża i zakaz kontaktu z synem

W pierwszej kolejności przedstawię odpowiednie przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm. – dalej K.r.o.), które mają zastosowanie w Pani sprawie.

Jak podaje artykuł 113 K.r.o.:

„Art. 113. § 1. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

§ 2. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Art. 113¹. § 1. Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia; w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy”.

Analiza powyższych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, iż Pani mąż – będąc ojcem dziecka – ma prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów z synem. Proszę zwrócić uwagę, iż wolą ustawodawcy jest, aby rodzice w sytuacji, gdy dziecko przebywa stale u jednego z nich, wspólnie ustalili sposób utrzymywania kontaktów z tym dzieckiem przez drugiego rodzica, w tym przypadku – Pani męża.

Dopiero w braku porozumienia pomiędzy rodzicami właściwy do rozstrzygnięcia tej kwestii jest sąd opiekuńczy. Moim zdaniem, Pani mąż powinien podczas rozmów dotyczących ustalenia kontaktów z dzieckiem uwzględnić również Pani zdanie i sugestie, a zatem nie może on samodzielnie decydować, w jakim terminie i w jakim wymiarze oraz miejscu chciałby widywać się z synem.

Sugeruję, aby spróbowała Pani porozumieć się z mężem w sprawie ustalenia sposobu kontaktów z synem w taki sposób, który zadowoli zarówno Panią, jak i ojca dziecka.

W sytuacji, w której takie porozumienie z różnych względów nie mogłoby dojść do skutku, przysługuje Pani prawo do wystąpienia z wnioskiem o ustalenie osobistych kontaktów męża z dzieckiem, który należy złożyć w sądzie rodzinnym właściwym dla miejsca zamieszkania syna.

We wniosku należy wskazać propozycję, jak Pani zdaniem mają wyglądać kontakty ojca z dzieckiem, a zatem najlepiej jest podać terminy tychże kontaktów oraz ich miejsce. Dla przykładu może Pani zaproponować następujące sposoby ograniczenia kontaktów ojca z synem:

• zakaz spotykania się z dzieckiem,
• zakaz zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,
• zezwolenie na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd,
• ograniczenie kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość (np. Gadu-Gadu, Skype)
• zakaz porozumiewania się na odległość.

Proszę pamiętać, aby przedmiotowy wniosek zawierał uzasadnienie dla proponowanego przez Panią rozwiązania.

Podstawą prawną dla wspomnianego powyżej wniosku jest art. 109 § 1 K.r.o., zgodnie z którym „jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenie”.

Pojęcie dobra dziecka nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa, niemniej jednak na uwagę zasługuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 października 2010 r. (sygn. akt I ACa 458/10), w którym zaprezentowano następujące stanowisko:

„Pojęcie dobra dziecka obejmuje nie tylko zaspokojenie jego potrzeb życiowych – wyżywienia, mieszkania, pomocy w nauce itp., ale także jego stan i potrzeby emocjonalne, psychiczne”.

Wniosek o ustalenie osobistych kontaktów z dzieckiem – na podstawie art. 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) – podlega stałej opłacie w wysokości 40 zł.

W przypadku gdyby wystąpiła Pani z pozwem o rozwód, należy stwierdzić, iż zgodnie z art. 58 K.r.o.:

„Art. 58. § 1. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia”.

Z brzmienia powyższego przepisu wynika, iż sąd w wyroku orzekającym rozwód jest obowiązany między innymi rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej nad wspólnym dzieckiem, a także o sposobie utrzymywania kontaktów rodziców z dzieckiem.

Reasumując, w przypadku braku porozumienia pomiędzy Panią a mężem odnośnie ustalenia sposobu kontaktów ojca z synem, uważam za zasadne wystąpienie z przedmiotowym wnioskiem. W przypadku gdyby Pani wniosek dotyczył zakazu spotykania się ojca z dzieckiem, pragnę Panią poinformować, iż – co do zasady – orzeczenie zakazu utrzymywania kontaktów z dzieckiem wydawane jest w skrajnych wypadkach, jeśli wspomniane kontakty mogłyby zagrozić lub naruszyć dobro dziecka.

Warte podkreślenia wydaje się również, iż nawet pozbawienie władzy rodzicielskiej nie skutkuje automatycznym zakazem kontaktów rodzica pozbawionego władzy rodzicielskiej z dzieckiem, albowiem prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem jest niezależne od władzy rodzicielskiej.