Podział majątku wraz z ustanowieniem rozdzielności majątkowej

Czym jest intercyza małżeńska?

Intercyza małżeńska dotyczy zmian w obrębie relacji majątkowych w trakcie trwania związku małżeńskiego. Intercyzą może być umowa:

• rozszerzająca wspólność ustawową,
• ograniczająca wspólność ustawową,
• wprowadzająca rozdzielność majątkową,
• lub wprowadzająca tzw. rozdzielność z wyrównaniem dorobków.

Umowa taka wymaga formy aktu notarialnego i może poprzedzać zawarcie małżeństwa bądź być zawierana w jego trakcie.

Podpisanie intercyzy małżeńskiej związanej z rozdzielnością majątkową jest jednoznaczne z tym, że przestaje powstawać majątek wspólny dorobkowy, a każdy z małżonków zyskuje prawo do samodzielnego dysponowania składnikami swojego majątku. Ustanawiając rozdzielność, należy mieć na uwadze zasadę równych udziałów małżonków w ich małżeńskim majątku wspólnym wynikającą z normy art.43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.). Ponadto małżonek zachowuje (w ramach swego majątku osobistego) przedmioty majątkowe należące dotąd do jego majątku osobistego oraz te, które nabędzie później.

Rozliczenia między małżonkami po ustanowieniu rozdzielności majątkowej

Przepisy K.r.o. nie wskazują zasad rozliczeń między byłymi małżonkami pozostającymi w ustroju rozdzielności majątkowej ani w trakcie, ani po rozwiązaniu małżeństwa. W takim układzie stosunków do rozliczenia zastosowanie znajdą więc reguły ogólne, w tym przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, które realizują ogólną zasadę, że nikt nie powinien się bogacić bezpodstawnie kosztem drugiego.

Niemniej jednak intercyza pozwala na wyłączenie z majątku wspólnego niektórych składników majątku, które według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego weszłyby do niego. W tym zakresie nie ma żadnych ograniczeń ustawowych. Oznacza to, że małżonkowie mogą wymienić w takiej intercyzie konkretne rzeczy lub prawa, które mają pozostać w ich osobistym majątku.

Umowa podziału majątku wspólnego

Jeżeli małżonkowie ustalą, w jaki sposób chcą podzielić swój majątek, mogą zawrzeć stosowną umowę u notariusza. Umowa podziału majątku wspólnego może być zawarta razem z umową o ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Trzeba wszak pamiętać, że bez przeprowadzenia rozdzielności majątkowej podział majątku nie jest możliwy.

Co do składników Państwa majątku. Samochód – jeżeli Pan na niego zaciągnął pożyczkę i tylko Pan spłaca raty tej pożyczki (z majątku odrębnego), to samochód może przypaść Panu. Wskazać jednak należy, że zgodnie z art. 31 § 1 K.r.o. – z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Zatem jeżeli samochód spłacany jest z majątku wspólnego (Pana pensji czy żony), to udziały są równe. Jednak może on przypaść jednemu z Państwa przy spłacie drugiego i może być wzięty pod uwagę przy podziale mieszkań jako wyrównanie wartości części przypadającej jednemu z małżonków.

Jak podzielić między małżonków nieruchomości i samochód?

Mieszkanie za gotówkę – udziały w tym mieszkaniu powinny przypaść Państwu stosownie do poniesionego wkładu własnego (z majątku odrębnego), jeżeli natomiast pieniądze na mieszkania pochodziły z majątku wspólnego, to udziały powinny być równe. Mieszkanie za kredyt hipoteczny – tutaj również udziały równe, o ile kredyt hipoteczny spłacają Państwo z majątku wspólnego.

Oczywiście mogą Państwo również zadysponować, że jedno mieszkanie przypadnie Panu, a drugie żonie z ewentualną dopłatą, gdyby jedno z mieszkań było więcej warte. Przy czym, jeśli jedno z mieszkań jest nadal spłacane w uwagi na kredyt hipoteczny, tę okoliczność także należy wziąć pod uwagę, gdyż jeżeli to mieszkanie z kredytem przypadnie jednemu z małżonków, to drugie, któremu przypadło mieszkania nieobciążone kredytem, powinno dopłacić wyrównanie. Trzeba bowiem pamiętać, że udziały w podzielonym majątku powinny być równe. To, w jaki sposób podzielą Państwo majątek, jest zatem kwestią do ustalenia przy zachowaniu równego podziału.