Wykupienie OC u nowego ubezpieczenia a przedłużenie starego

Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia pojazdu

Faktycznie przedstawiony problem jest w praktyce interpretowany jednoznacznie w świetle art. 28 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.):

„Art. 28. [Wypowiedzenie umowy] 1. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli:

1. nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych albo
2. w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upływem okresu 12 miesięcy”.

Kiedy powinno nastąpić wypowiedzenie umowy ubezpieczenia pojazdu aby nie nastąpiło jej automatyczne przedłużenie?

Zasadniczym okresem trwania umowy ubezpieczenia jest okres 12-miesięczny. Jeżeli umowa nie zostanie wypowiedziana pisemnie przynajmniej na jeden dzień przed upływem okresu wskazanego na polisie, umowa ubezpieczenia automatycznie zawierana jest na następny okres. Ustawa przewiduje także krótsze okresy ubezpieczenia w stosunku do pojazdów zarejestrowanych czasowo, pojazdów zarejestrowanych za granicą, pojazdów wolnobieżnych oraz pojazdów historycznych. Również można zawrzeć umowę ubezpieczenia krótkoterminowego zarejestrowanego na stałe pojazdu – jednak nie dotyczy to naszej sytuacji, dlatego nie będę rozwodzić się nad tymi wyjątkami.

Chciałabym jedynie uświadomić Panu, że to nie ubezpieczyciel (PZU), ale ustawodawca tak specyficznie ukształtował czas obowiązywania umowy oraz automatyzm jej przedłużania.

Kontynuacja ubezpieczenia OC przez opóźnienie w złożeniu wypowiedzenia umowy

Jak więc poszukiwać wyjścia z zaistniałej sytuacji, jeżeli nie chcemy zaakceptować kontynuacji ubezpieczenia aż do listopada 2009 r.?

1. Należy skupić się na przyczynach jednodniowego opóźnienia w złożeniu oświadczenia woli. Może zaistniały przesłanki od Pana zupełnie niezależne, które wpłynęły na zbyt późne doręczenie pisma w sprawie powiadomienia o braku woli kontynuacji ubezpieczenia OC w PZU. Proszę wyeksponować fakt, iż Pana wolą było doręczenie pisma w wyznaczonym terminie. Może Pan powołać się na niecelowość kontynuacji ochrony oferowanej przez PZU, gdyż posiada Pan polisę OC u innego ubezpieczyciela, dlatego chciał Pan zrezygnować z usługi. Niewspółmiernie krzywdzące byłoby więc nieuwzględnienie faktu tak dużej bliskości czasowej między ostatecznym terminem dopuszczalnym a faktycznym terminem doręczenia. Istotne wydaje się także wyeksponowanie zrzeczenia się swoich uprawnień wynikających ze świadczeń ubezpieczyciela, tj. rezygnacja z dalszej ochrony ubezpieczeniowej w PZU z tytułu OC komunikacyjnego.

2. Inną linią obrony może być ponowne złożenie wypowiedzenia aktualnie trwającej już umowy, tj. tej, która rozpoczęła swój okres obowiązywania od listopada 2008 r. Takie oświadczenie powinno nawiązywać do złożonego już uprzednio i zawierać żądanie wobec ubezpieczyciela rozwiązania umowy.

Koncepcja ta jest o tyle problematyczna, że zarówno ww. ustawa, jak i Kodeks cywilny, do którego przepisów ustawa odsyła, nie zawierają żadnych uszczegółowień co do terminu okresu wypowiedzenia takiej umowy. Jednakże należy stwierdzić, że nie ma też zakazu wypowiadania tychże umów w toku ich trwania, wręcz przeciwnie – art. 28 ustawy potwierdza taką możliwość, wskazując go jako sposób zablokowania automatyzmu przedłużania umowy.

W swoim wystąpieniu, wybierając którykolwiek z wariantów, warto podkreślić, że ów ustawowy automatyzm z art. 28 ust. 1 balansuje na granicy naruszenia interesów osoby ubezpieczonej, która przecież jako konsument ma w Kodeksie cywilnym (jako akcie nadrzędnym nad ustawą) zagwarantowane prawo każdoczesnego wypowiadania umów z przedsiębiorcą, zawieranych z wykorzystaniem wzorca umownego.

Analizując wskazaną problematykę, pamiętać trzeba, że celem ustawodawcy było zapewnienie ciągłości ochrony ubezpieczeniowej na kolejny 12‑miesięczny okres ubezpieczenia.

Na czym polega ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych?

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest przykładem ubezpieczenia o charakterze gwarancyjnym, którego zasadniczym celem jest rekompensata szkód poniesionych przez osoby trzecie, tj. spoza stosunku ubezpieczenia. Klauzula automatyzmu jest podkreśleniem gwarancyjnego charakteru tego ubezpieczenia, co również przemawia za tym, że winna ona tyczyć przypadków chroniących przed brakiem ważnego ubezpieczenia – co nie dotyczy Pana sytuacji.

Zarówno posiadana nowa polisa OC, jak i złożone w listopadzie 2008 r. oświadczenie woli jednoznacznie wskazują na Pana niezaprzeczalną intencję rozwiązania umowy. Jeżeli będzie Pan w stanie racjonalnie wyjaśnić ubezpieczycielowi PZU powód jednodniowego opóźnienia, a jednocześnie wyraźnie podkreśli Pan, że rezygnuje z usług PZU i w razie spowodowania szkody będzie korzystał z nowej polisy, to wówczas – mimo działania wbrew ogólnej regule z cytowanego na wstępie przepisu – ma Pan wszelkie szanse przy ewentualnej konfrontacji sądowej na obronienie swoich racji. Najprościej rzecz ujmując: Pan nie chce przyjąć świadczenia ubezpieczyciela i dlatego nie chce Pan też za nie płacić.

Automatyzm w prawie ubezpieczeń komunikacyjnych obowiązkowych

Oczywiście nie można tracić z pola uwagi faktu, że ów automatyzm w prawie ubezpieczeń komunikacyjnych obowiązkowych istnieje i nie należy w żadnym razie z tym dyskutować. Negowanie przepisów nic Panu nie pomoże. Pana formą obrony pozostaje – według wyżej wskazanych dwóch wariantów – obrona zaistniałej sytuacji faktycznoprawnej, w której PZU wykazuje się wyjątkowo złą wolą. Jednak aby nie doprowadzić do zakończenia sprawy w trybie nakazowym, należało od początku prowadzić korespondencję z PZU, odpierając ich argumentację. Jeżeli tak nie było, niestety pomniejszył Pan swoje szanse.

Na obecną chwilę ten problem widzi Prezes UOKiK i Rzecznik Ubezpieczonych, jednak, co do zasady, automatyzm jest prawem obowiązującym i istnienie dwóch polis OC jest możliwe, jeżeli klient doprowadził do takiej sytuacji. Z drugiej zaś strony dostępne są wszelkie argumenty, które wyżej przytoczyłam. Alternatywą dla płacenia za kolejny rok składki OC do PZU jest więc walka o swoje prawa. W mojej ocenie przy posiadaniu racjonalnych argumentów, które uzasadnią spóźnienie, możliwe jest odparcie argumentacji PZU.