Naliczenie podatku od spadku po zgłoszeniu nabycia spadku po terminie

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy w drodze spadku przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

W przypadku niespełnienia warunków (złożenie deklaracji w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku) nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Jeżeli podatnik nie zgłosi nabycia rzeczy w drodze spadku w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, to nie może skutecznie domagać się ukształtowania stosunku prawnego, w którym nabędzie prawo do zwolnienia z podatku od spadku.

Termin do zgłoszenia nabycia własności, rzeczy lub praw w drodze spadku w celu skorzystania ze zwolnienia podatkowego nie podlega przywróceniu.

W Pani przypadku, nawet jeśli uchybiła Pani terminowi do zgłoszenia nabycia mieszkania w drodze spadku bez swojej winy, nie może się Pani ubiegać o jego przywrócenie, ponieważ stosowne przepisy Ordynacji podatkowej odnoszące się do przywrócenia terminu stosuje się tylko i wyłącznie do terminów procesowych. Termin do zgłoszenia nabycia rzeczy w drodze spadku w celu skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadku nie jest terminem prawa procesowego.

Jak wskazuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 3 października 2007 r. (sygn. akt I SA/Bd 675/07): „Ponadto należy wskazać, że przywrócenie terminu prawa materialnego jest dopuszczalne tylko wówczas, jeżeli taką możliwość przewiduje przepis określający dany termin, natomiast ustawa o podatku od spadków i darowizn nie przewiduje takiej możliwości dla terminu określonego w art. 4a ust. 1 cytowanej ustawy, co powoduje, iż jest on terminem nie przywracanym”.

Z uwagi na to, że nie zgłosiła Pani nabycia mieszkania w drodze spadku w ciągu miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku, nabycie własności mieszkania podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

W takim przypadku ustawa przewiduje ulgę polegającą na niewliczaniu do podstawy opodatkowania czystej wartości mieszkania do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej mieszkania, ale tylko w przypadku, gdy podatnik nie jest właścicielem innego mieszkania.

Należy zatem uznać, że urząd skarbowy prawidłowo naliczył Pani „podatek od spadku”.

Ordynacja podatkowa przewiduje ulgi w płaceniu podatku od spadku. Stosowne przepisy zawarte są w art. 67a-67e Ordynacji podatkowej. Może się Pani starać o odroczenie płatności podatku od spadku, rozłożenie go na raty, odroczenie płatności zaległości podatkowej lub rozłożenie jej na raty albo o umorzenie zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę.

Podstawą do zastosowania ulgi w zapłacie podatku od spadku lub zaległości podatkowej jest ważny interes podatnika lub interes publiczny. Przepisy prawa nie definiują, co jest ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, a decyzja w sprawie ulgi w zapłacie podatku ma charakter uznaniowy.

We wniosku o skorzystanie z ulgi może się Pani powoływać na to, że nie złożyła Pani deklaracji o nabyciu spadku w terminie bez swojej winy. Trudno jednak będzie przekonać urząd skarbowy, że została Pani wprowadzona w błąd w sądzie. Szanse na skorzystanie z ulgi będą większe, jeżeli Pani sytuacja materialna nie jest dobra, a w mieszkaniu, które posiadała Pani wcześniej, zamieszkuje np. Pani rodzina. Powinna Pani również podnieść, że gdyby nie niezamierzone i niezawinione opóźnienie w zgłoszeniu nabycia spadku, to skorzystałaby Pani ze zwolnienia podatkowego.

Należy pamiętać, że wniosek o umorzenie zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę można złożyć dopiero, gdy termin płatności podatku już upłynął. Umorzenie dotyczy bowiem zaległości podatkowej. Podatek od spadków i darowizn (czyli tzw. podatek od spadku) płaci się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej podatek od spadków i darowizn.

Odnośnie jednomiesięcznego terminu do zgłoszenia nabycia darowizny lub spadku w celu skorzystania ze zwolnienia trudno odpowiedzieć, co kierowało ustawodawcą, kiedy termin ten był ustalany. Według wielu prawników termin ten jest zbyt krótki i należałoby go wydłużyć choćby z tego względu, że orzeczenie sądu o nabyciu spadku wskazuje tylko, jaką część spadku nabyła osoba. Wiele osób nie wie dokładnie, co wchodzi w skład spadku po zmarłym, i nie jest w stanie w ciągu miesiąca tego ustalić. W wielu przypadkach w celu ustalenia wartości spadku osoby korzystają z pomocy rzeczoznawców i jest im trudno zgłosić nabycie spadku w ciągu jednego miesiąca, skutkiem czego muszą płacić podatek od spadku.