Podatek od sprzedaży nieruchomości niezapłacony przez spadkodawcę - odpowiedzialność spadkobierców

Przejście majątkowych praw i obowiązków spadkodawcy na spadkobierców

Zgodnie z art. 97 Ordynacji podatkowej – spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. W stosunku do odpłatnego zbycia nieruchomości dokonanego przez Pani mamę powstał obowiązek podatkowy w podatku PIT. Mama nie złożyła PIT-39 z tego tytułu. Jednakże nie jest możliwe złożenie deklaracji PIT-39 za zmarłą osobę przez jej spadkobierców.

Jak bowiem podaje art. 100 Ordynacji podatkowej – organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji. Jeżeli deklaracja złożona przez spadkodawcę jest nieprawidłowa lub deklaracji nie złożono, orzekając o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców, organ podatkowy jednocześnie ustala lub określa kwoty podatku. Termin płatności przez spadkobiercę zobowiązań wynikających z decyzji o zakresie jego odpowiedzialności wynosi 14 dni od dnia jej doręczenia.

PIT-39

Art. 100 Ordynacji podatkowej w powyższym brzmieniu obowiązuje od 2016 r., w związku z czym złożenie PIT-39 za osobę zmarłą nie było możliwe również w 2018 r. Na marginesie dodajmy, że jeżeli przeznaczyłaby Pani środki uzyskane w spadku na remont, to i tak nie mogłaby Pani skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy PIT, ponieważ dotyczy ono własnych celów podatnika, a nie jego spadkobierców. To tak tylko na marginesie, bo złożenie PIT-39 za osobę zmarła nie jest możliwe.

Postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego zmarłego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości

Jak wnioskuję z opisu, w przedstawionej sprawie zostało wszczęte właśnie takie postępowanie, tj. o określenie wysokości zobowiązania podatkowego zmarłej mamy z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości oraz o określenie odpowiedzialności spadkobierców za ten podatek. Wspomina Pani o karach za niezapłacenie podatku, jednakże na tym etapie nie możemy mówić o żadnych karach, ponieważ, jak wprost wynika z ww. przepisu, podatek jest płatny w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania wskazanej decyzji. Skoro taka decyzja nie została jeszcze wydana, to nie może być mowy ani o odsetkach od zaległości (takie bowiem powstaną dopiero w przypadku niezapłacenia podatku w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji), ani też o karach grzywny z Kodeksu karnego skarbowego, ponieważ w ogóle jeszcze nie możemy mówić o żadnych terminie płatności podatku.

Faktem jednak jest, że w opisanym przypadku organ podatkowy jest uprawniony do prowadzenia postępowania i wydania decyzji na podstawie art. 100 Ordynacji podatkowej o odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązanie podatkowe spadkodawcy. W tym zakresie organ podatkowy działa w świetle prawa.

Zaświadczenie o niezaleganiu z podatkiem od spadków i darowizn

Wskazała Pani, że: „Ja z bratem nabyliśmy notarialnie spadek po mamie latem 2018 r. i złożyliśmy do urzędu skarbowego SD-Z2 o nabyciu spadku. Dodatkowo poprosiliśmy o zaświadczenie o niezaleganiu z podatkiem, ponieważ chcieliśmy sprzedać ziemię, którą nabyliśmy w spadku, i takie zaświadczenia otrzymaliśmy, a następnie ziemia została sprzedana.”.

Jeżeli chodzi o zaświadczenie, to zgodnie z art. 306a Ordynacji podatkowej organ podatkowy wydaje zaświadczenia na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Zaświadczenie potwierdza stan faktyczny lub prawny istniejący w dniu jego wydania.

Zgodnie z art. 19 ust. 6 ustawy SD, jeżeli przedmiotem aktu notarialnego, który ma być sporządzony, lub dokumentu, co do którego notariusz ma uwierzytelnić podpis, ma być zbycie praw do spadku albo zbycie lub obciążenie rzeczy lub praw majątkowych uzyskanych tytułem, określonym w art. 1, notariusz może dokonać tych czynności tylko za uprzednią pisemną zgodą naczelnika urzędu skarbowego albo po przedstawieniu zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że nabycie jest zwolnione od podatku, że należny podatek został zapłacony albo zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia.

Jak rozumiem, po złożeniu SD-Z2 wystąpili Państwo o zaświadczenie potrzebne do sprzedaży nieruchomości nabytych w spadku, które potrzebne było do sporządzenia przez notariusza umowy sprzedaży. Takie zaświadczenie stwierdza jedynie, że podatek od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku nie powstał z uwagi na zwolnienie, został zapłacony albo uległ przedawnieniu. Takie zaświadczenie dotyczy wyłącznie podatku od nabycia spadku i nie obejmuje podatku dochodowego w PIT. To, że organ podatkowy wydał zaświadczenie do notariusza o braku zaległości podatkowych w podatku od spadku, nie ma żadnego znaczenia w kontekście podatku PIT.

Zaświadczenie o wysokości zobowiązań podatkowych spadkodawcy

Chyba że na podstawie art. 306f Ordynacji podatkowej wystąpili Państwo o wydanie zaświadczenia o wysokości zobowiązań podatkowych spadkodawcy. Zgodnie z tym przepisem organ podatkowy na wniosek osoby, która uprawdopodobni, że może być spadkobiercą, wydaje zaświadczenie o wysokości znanych temu organowi zobowiązań spadkodawcy wymienionych w art. 98 § 1 i 2.

Jeżeli natomiast mówimy o zaświadczeniu potrzebnym do sporządzenia aktu notarialnego umowy sprzedaży nieruchomości nabytych w spadku, to dotyczy ono podatku od spadków i darowizn, a nie podatku dochodowego.