Orzeczenie o winie - alimenty i podział majątku

Ponieważ nie znam poziomu Pani wiedzy na temat rozwodu w ogóle, w pierwszej kolejności przedstawię Panu ogólne zasady w oparciu o obowiązujące przepisy. Jeśli te informacje spowodują, że powstaną u Pana bardziej szczegółowe wątpliwości, proszę uszczegółowić pytanie, a ja uzupełnię wyjaśnienia.

Wina za rozkład małżeństwa

Oczywiście jeśli małżeństwo uległo rozpadowi, sąd musi poszukać winnego tego rozpadu. Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. zatem aby w ogóle sąd mógł orzec rozwód musi ustalić, ze mamy do czynienia z wyżej wskazanymi przesłankami. Trwały i zupełny rozkład pożycia następuje wówczas, gdy między małżonkami nie ma więzi fizycznej (brak współżycia), emocjonalnej (brak uczucia lub uczucia negatywne) oraz gospodarczej (małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa, mają odrębne budżety itp.). Rozkład ten musi być trwały to znaczy trwać dłuższy czas, a trudno oczekiwać, że powróci on do stanu, w jakim małżeństwa zazwyczaj funkcjonują. Mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Oznacza to, że małżonek, który nie chce rozwodu, może powoływać się bądź na dobro wspólnych dzieci (rozwód wpłynie na ich rozwój, psychikę itp.) bądź na zasady współżycia społecznego, które powodują, że ocenia zadania rozwodu jest nieetyczna, niemoralna, niezgodna z zasadami społecznymi, czyli na przykład rozwód z małżonkiem, który jest ciężko chory z tego właśnie powodu. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Innymi słowy sąd nie orzeknie rozwodu jeśli żąda go małżonek, co do którego udowodniona zostanie zdrada, a drugi małżonek nie zgodzi się na rozwód. 

Powyższe obejmuje wiele sytuacji i trudno podać konkrety, jeśli nie znamy szczegółów. W każdym jednak razie, jeśli strony nie wyrażają zgody na rozwód bez orzekania o winie, należy przygotować się na konieczność udowodnienie, że:

• rozpad małżeństwa nie nastąpił,
• rozpad małżeństwa nastąpił a winny jest drugi małżonek.

Konieczne będzie powołanie dowodów na wyżej wymienione okoliczności – świadków, dokumenty, zdjęcia a nawet nagrania. I znów – trudno udzielić konkretnej odpowiedzi nie znając szczegółów sprawy.

Władza rodzicielska nad dziećmi

Zgodnie z art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. Dla udowodnienia kto i w jaki sposób powinien zajmować się dziećmi, kto powinien mieć z nimi kontakt istotny jest dowód z opinii zespołu biegłych specjalistów. Na badanie rodziny przez zespół i wydanie opinii czeka się dłuższy czas, gdyż zespoły te są oblężone co do zasady. Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Co do zasady podział majątku wspólnego następuje w odrębnym postępowaniu. Wymaga bowiem najczęściej ustalenia przez biegłego składu i wartości, ustalenia nakładów z odrębnych majątków. I znów - jest to bardzo obszerne zagadnienie i warto znać szczegóły konkretnej sprawy, by móc udzielić precyzyjnej odpowiedzi.

Alimenty po rozwodzie

W kwestii alimentów na współmałżonka sprawa przedstawiona jest w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym w następujący sposób:

Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. To oznacza, ze jeśli sąd orzeknie winę obu stron lub brak winy kogokolwiek, wówczas małżonek w niedostatku może oczekiwać od drugiego alimentów. Małżonek jest w niedostatku, jeśli bez swojej winy nie jest w stanie zapewnić sobie podstawowego utrzymania. Dla przykładu, jeśli małżonek znajdzie się w sytuacji, w której nie jest w stanie zarabiać (choroba), a środki publiczne nie pozwolą mu na utrzymanie (wymaga leków, dodatkowej opieki). To sytuacje rzadkie.

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Ta sytuacja ma miejsce, gdy małżonek został uznany wyłącznie za winnego rozpadu (np. zdrada), a drugi na tym rozwodzie starci. Czyli rodzina mogła wyjeżdżać na wakacje dwa razy do roku, mogła kupować luksusowe dobra, a po rozwodzie niewinny małżonek nie ma już takich możliwości. Porównuje się stan w małżeństwie i po rozwodzie. Na bazie tego orzeka sąd alimenty w taki sposób, by niejako zrekompensować drugiemu małżonkowi stratę i gorszą sytuację.

Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.