Okres przedawnienia opłat na STOART

Sądzę, że w Pana pytaniu chodzi o żądanie przez STOART zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, a więc roszczenia o jakim mowa w art. 79 ustawy o Prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W tej materii w ostatnich latach wydano 2 istotne wyroki, których tezy, a także istotne fragmenty uzasadnienia zacytuję poniżej:

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 11 sierpnia 2011 r., sygn. akt I CSK 633/10:

„Roszczenia o ochronę autorskich praw majątkowych przedawniają się w terminach określonych w art. 118 KC, z wyjątkiem roszczeń o naprawienie szkody, do których ma zastosowanie art. 442[1] KC”.

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy powiedział natomiast tak:

„Ustawa o prawach autorskich prawach pokrewnych nie zawiera żadnych przepisów dotyczących przedawnienia roszczeń, wobec czego stosuje się tu zasady ogólne. Roszczenia o wynagrodzenie na podstawie art. 79 ust. 1 PrAut, co do zasady przedawniają się zatem po 10 latach, chyba że z roszczeniem występuje podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 220, poz. 1447), a Z. – jako stowarzyszenie – takim podmiotem nie jest”.

Napisał jednak też, że „roszczenie o zapłatę podwójnej oraz potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia miało od początku charakter odszkodowawczy i realizowało się na skutek deliktu w postaci niezawinionego lub zawinionego naruszenia przez sprawcę autorskiego prawa majątkowego”.

Drugim z kolei wyrokiem jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie – I Wydział Cywilny z dnia 10 maja 2013 r., sygn. akt I ACa 334/13, którego teza brzmi identycznie: „roszczenia o ochronę autorskich praw majątkowych (roszczenia z umowy licencyjnej) przedawniają się w terminie przewidzianym w art. 118 KC, z wyjątkiem roszczeń o naprawienie szkody, do których zastosowanie ma art. 4421 KC. Jest to termin trzyletni”.

W uzasadnieniu z kolei sąd ten napisał tak:

„Powód jest stowarzyszeniem, a stowarzyszenia mogą prowadzić działalność statutową i gospodarczą – art. 33 i 34 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 sierpnia 2011 r. I CSK 633/10 (OSNC 2011, Nr 3, poz. 37) stwierdził, że »roszczenia o ochronę autorskich praw majątkowych przedawniają się w terminie przewidzianym w art. 118 KC z wyjątkiem roszczeń o naprawienie szkody do których zastosowanie ma art. 4421 k.c.«, a z uzasadnienia wynika, że jest to termin trzyletni. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że (…) jako podmiot zbiorowego zarządzania prawami autorskimi występuje w pozycji nabywcy autorskich praw majątkowych w zakresie i przez czas określony w umowie. »Zbiorowy zarząd prawami autorskimi jest w istocie rodzajem usługi świadczonej odpłatnie na rzecz twórców«, jest profesjonalnym uczestnikiem obrotu, zawiera umowy cywilnoprawnym o korzystanie z powierzonych utworów. (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2007 r. III SK 16/07, OSNP z 2009 r. Nr 1-2, poz. 31). Ponadto odpowiednio zastosowanie może mieć treść wyroku NSA z dnia 27 maja 2009 r., (…) 163/08 – rozróżniający działalność statutową i gospodarczą stowarzyszenia, przy uwzględnieniu specyfiki strony powodowej. W konsekwencji należało przyjąć, że roszczenie strony powodowej jest roszczeniem”.

I teraz przechodząc do odpowiedzi konkretnej, z art. 118 Kodeksu cywilnego wynika 10-letni termin przedawnienia, chyba że podmiot prowadzi działalność gospodarczą.

Z kolei art. 442¹ § 1 mówi, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Dlatego też w świetle tych 2 wyroków, które jeśli chodzi o uzasadnienia są w zasadzie jednak sprzeczne, broniłabym 3-letniego okresu przedawnienia.