Odpowiedzialność za szkodę wynikłą ze złego stanu drogi publicznej

Kto odpowiada za nienależyte utrzymanie drogi publicznej?

Kwestia odpowiedzialności za utrzymanie polskich dróg w odpowiednim stanie interesuje na pewno każdego kierowcę. Nie ulega wątpliwości, że ich stan często pozostawia wiele do życzenia. Dziury w nawierzchni, wyrwy, a w okresie zimowym śnieg i błoto pośniegowe to codzienność. W takich okolicznościach o uszkodzenie pojazdu nietrudno.

Aby odpowiedzieć na pytanie, kto odpowiada za nienależyte utrzymanie drogi publicznej, a w konsekwencji, kto powinien naprawić szkodę, która z tej okoliczności wyniknęła, sięgnąć należy do ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (j.t. Dz. U. Nr 19 z 2007 r., poz. 115 z późn. zm. – dalej w skrócie nazywanej Ustawą).

Ustawa ta w przepisie art. 4 § 1 pkt 2 wyjaśnia w pierwszej kolejności, że drogą jest budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiąca całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Drogą publiczną jest zaś droga zaliczona na podstawie Ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w Ustawie lub innych przepisach szczególnych.

Kategorie dróg publicznych

Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:

1. drogi krajowe;
2. drogi wojewódzkie;
3. drogi powiatowe;
4. drogi gminne (art. 2 § 1 Ustawy).

Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa. Zaś drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne są własnością właściwego samorządu – odpowiednio – województwa, powiatu lub gminy.

Organy sprawujące zarząd nad drogami publicznymi

W imieniu właściciela drogami publicznymi zarządzają w przypadku dróg:

1. krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
2. wojewódzkich – zarząd województwa;
3. powiatowych – zarząd powiatu;
4. gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta) – art. 19 Ustawy.

Ten ostatni zapis jest istotny o tyle, że zgodnie z przepisem art. 20 § 1 Ustawy to do zarządcy drogi należy w szczególności:

• utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą;
• koordynacja robót w pasie drogowym;
• przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego;
• wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających; oraz
• utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów.

Co należy rozumieć przez remont oraz utrzymanie drogi?

Warto wspomnieć, że Ustawa doprecyzowuje, co należy rozumieć przez „remont” oraz „utrzymanie drogi”. Otóż remont to wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym (art. 4 § 1 pkt 19 Ustawy); utrzymanie drogi to z kolei wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej (art. 4 § 1 pkt 20 Ustawy).

Należy w tym miejscu zastrzec, że choć w większości przypadków to zarządca drogi samodzielnie realizuje obciążające go, a wymienione powyżej, obowiązki, to jednak może on również powierzyć ich wykonywanie odrębnemu podmiotowi. W większych miastach zajmują się tym niekiedy tzw. miejskie zarządy dróg.

Szkoda powstała na skutek nienależytego utrzymania drogi

Jak wynika zatem z przytoczonych tu przepisów obowiązującego prawa, zasadniczo do zarządcy drogi należy zwrócić się z żądaniem naprawienia szkody w przypadku, gdy jest ona bezpośrednim skutkiem zaniedbania przez tegoż wykonywania obowiązków narzuconych nań przepisem cytowanego art. 20 Ustawy. Warto przy tym zatroszczyć się wcześniej o zebranie dowodów winy zarządcy, a to przykładowo poprzez wezwanie na miejsce zdarzenia policji z żądaniem sporządzenia odpowiedniego protokołu, zebranie zeznań oraz adresów świadków itd.

W zakresie opisanej problematyki istotną okolicznością jest to, że zarządca drogi nierzadko jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej. W takim przypadku poszkodowany ma wybór, do kogo skierować swoje roszczenie – do zarządcy, czy jednak wprost do jego ubezpieczyciela.

Szkody wyrządzone wskutek nienależytego utrzymania studzienek kanalizacyjnych oraz studzienek retencyjnych

Kilka słów należy również poświęcić szkodom wyrządzonym wskutek nienależytego utrzymania studzienek kanalizacyjnych oraz studzienek retencyjnych (odwadniających) znajdujących się w pasie drogi publicznej (np. co zdarza się częstokroć w praktyce – ich zbyt niskiego położenia względem nawierzchni drogi). Pojawia się tu bowiem pytanie, kto – czy znowu zarządca drogi, czy jednak przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne – ponosi w tym zakresie odpowiedzialność.

Kto ponosi odpowiedzialność za infrastrukturę techniczną niezwiązane z drogą?

Mając na uwadze przepis art. 61 ustawy – Prawo budowlane (j.t. Dz. U. Nr 156 z 2006 r., poz. 1118 z późn. zm.), zgodnie z którym to właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany m.in. utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z obowiązującym prawem, a równocześnie unormowanie art. 140 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z późn. zm.), według którego infrastrukturę techniczną niezwiązaną z drogą stanowią w szczególności przewody kanalizacyjne niesłużące do odwodnienia drogi, gazowe, ciepłownicze i wodociągowe, należy opowiedzieć się za tezą, że:

1. właz studzienki kanalizacyjnej jest końcowym elementem sieci kanalizacyjnej (obiektu budowlanego w postaci tej sieci), a zatem, skoro jest on elementem sieci kanalizacyjnej, to obowiązek jego utrzymania we właściwym stanie technicznym spoczywa na zarządcy tej sieci – właściwym przedsiębiorstwie wodno-kanalizacyjnym; jednocześnie jednak
2. za utrzymanie w należytym stanie włazów studzienek retencyjnych (odwadniających) odpowiadać będzie zarządca drogi publicznej, a to z uwagi na fakt, że zgodnie z cytowanym wyżej przepisem art. 140 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie – stanowią one część infrastruktury technicznej związanej bezpośrednio z drogą – służąc wszak jej odwodnieniu.

Poprzedni materiał

Następny materiał