Odpowiedzialność za podpis na fakturze

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu karnego skarbowego, zwanego dalej w skrócie K.k.s.

Poniższa odpowiedź została oparta na Pani pytaniu i jego ocenie prawnej. Z treści Pani pytania wynika, iż została Pani wezwana do osobistego stawiennictwa w urzędzie skarbowym w charakterze świadka. Przypuszcza Pani, że sprawa dotyczy podpisania w 2006 r. faktury z zaniżoną ceną towaru (zakup samochodu w komisie).

Istotna z punktu widzenia Pani interesu jest treść art. 62 § 2 K.k.s., zgodnie z którym „kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych”.

Wskazać należy nadto na § 2 tego przepisu, zgodnie z którym „kto fakturę lub rachunek, określone w § 1, wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem posługuje się, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych”.

W mojej ocenie w przedstawionym przez Panią stanie faktycznym można mówić o nierzetelnej fakturze. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 kwietnia 2004 r., sygn. akt II AKa 65/2004, „nierzetelna faktura z art. 62 § 2 kks to zarówno faktura nie odzwierciedlająca rzeczywistego przebiegu zdarzenia, jak i faktura fikcyjna, dokumentujące czynność nieistniejącą. Wystawienie tej ostatniej (fikcyjnej) faktury godzi w prawidłowość ustalenia i wykonania zobowiązań podatkowych wobec Państwa, zwłaszcza gdy podatnik nieświadomy jej fikcyjności wypełnia swe zobowiązania finansowe. Faktura nieprawidłowo stwierdzająca fakty, w szczególności pomniejszająca podatek poprzez bezpodstawność stwierdzenia powinności zwrócenia podatku VAT albo obniżenia podatku należnego o podatek obliczony – godzi w obowiązek podatkowy i przyczynia się do zwiększenia zysku sprawcy o wartość podatku mu zwracanego”.

W literaturze przedmiotu podkreśla się jednak, iż podanie na fakturze nieodpowiedniej ceny powoduje, że mamy do czynienia z nierzetelną fakturą. W komentarzu do Kodeksu karnego skarbowego wskazuje się, iż „posłużenie się nierzetelnym rachunkiem lub fakturą, w kontekście komentowanego artykułu, odnosi się tylko do osoby uprawnionej do wystawienia tych dokumentów, która następnie wykorzystuje je zgodnie z ich znaczeniem prawnym (np. dokumentując ulgę podatkową) (B. Kurzępa, W. Kotowski, Najnowsze wydanie: Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2007).

Czynu opisanego w art. 62 § 2 K.s.k. może zatem dopuścić się wyłącznie osoba uprawniona do wystawienia faktury, w tym przypadku właściciel komisu samochodowego, albowiem to on wpisał zaniżoną kwotę którą uzyskał ze sprzedaży samochodu, a tym samym oszukał Skarb Państwa nie odprowadzając podatków od pozostałej kwoty, którą otrzymał w związku ze sprzedażą pojazdu, a która to kwota nie znalazła odzwierciedlenia w umowie sprzedaży.

Pani zachowanie należy jednak ocenić z punktu widzenia ewentualnego oszustwa. Mniemać należy bowiem, iż nie płaciła Pani podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie było umowy kupna–sprzedaży, lecz wystawiona była faktura, a w takiej sytuacji podatek płaci właściciel komisu.

Pani zachowanie winno być natomiast oceniane z punktu widzenia ewentualnego posługiwania się taką nierzetelną fakturą. Jeżeli bowiem w sposób publiczny, tj. przed organami administracji publicznej, posługiwała się Pani takim dokumentem, w mojej ocenie Pani zachowanie może być oceniane z punktu widzenia art. 62 § 2 K.k.s., albowiem wówczas doszłoby do posługiwania się przez Panią taką fakturą jako nierzetelnym dokumentem. Powyższe rodzić winno odpowiedzialność. Wszystko zależy zatem od tego, w jaki sposób postępowała Pani z fakturą, a przede wszystkim – czy była ona przedmiotem Pani praw i obowiązków.