Od kiedy liczymy nabycie spadku dla podatku dochodowego?

Zbycie nieruchomości nabytej do 5 lat wcześniej

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie nieruchomości, jeżeli zostało dokonane w ciągu 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie. Pojęcie nabycia należy rozumieć w sposób szeroki, co oznacza, ze obejmuje ono nie tylko zakup, ale również nabycie w drodze spadku, darowizny, działu czy też zniesienia współwłasności.

Nabycie współwłasności

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, nigdy – o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy.

Zniesienie współwłasności

Stosownie do art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności.

Należy wyraźnie podkreślić, że jeżeli w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości udział podatnika w tej nieruchomości nie powiększył się od momentu pierwotnego nabycia do chwili odpłatnego zbycia, datą nabycia części nieruchomości stanowi data pierwotnego nabycia a nie data zniesienia współwłasności. Jeżeli natomiast w wyniku zniesienia współwłasności podatnik nabywa więcej niż w momencie pierwotnego nabycia (tu w drodze spadkobrania), to mamy do czynienia z nowym momentem nabycia nieruchomości, od którego należy liczyć okres 5 lat.

Powyższe stanowisko potwierdza interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19.09.2011r., nr IBPBII/2/415-730/11/AK gdzie czytamy:

„Zniesienie współwłasności to fizyczny podział rzeczy wspólnej, polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej rzeczy wspólnej, a wielkość tej części powinna odpowiadać wielkości udziału we współwłasności. Stąd zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Natomiast gdy w wyniku zniesienia współwłasności udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat), to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad tą rzeczą (nieruchomością) jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która po dokonanym podziale przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał. Zatem jeżeli przy dokonaniu zniesienia współwłasności wystąpiło przysporzenie majątku ponad posiadany udział przed zniesieniem współwłasności oznacza, to że dla części nieruchomości nabytej w drodze zniesienia współwłasności dniem nabycia będzie dzień, w którym nastąpiło zniesienie współwłasności. Wobec powyższego dla celów podatku dochodowego bieg terminu pięcioletniego dla części udziału w nieruchomości, ponad udział we współwłasności należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie w drodze zniesienia współwłasności. Jeżeli natomiast w wyniku zniesienia współwłasności udział się nie zwiększa, wówczas datą nabycia nieruchomości jest data pierwotnego nabycia udziału w nieruchomości, a nie data zniesienia współwłasności”.

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 16.04.2013r., nr IPTPB2/415-76/13-2/KSM:

„Zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy wyłącznie wówczas, jeżeli nabyte na własność mienie mieści się w ramach udziału, jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. A więc, za datę nabycia nieruchomości lub prawa należy przyjąć datę ich pierwotnego nabycia. Gdy w wyniku zniesienia współwłasności udział danej osoby ulega powiększeniu mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego. Nie zmienia tego fakt, że zniesienia współwłasności dokonuje się bez spłat i dopłat. Zatem, jeżeli przy dokonaniu zniesienia współwłasności wystąpiło przysporzenie majątku ponad udział posiadany przed zniesieniem współwłasności oznacza to, że dla części nieruchomości nabytej w drodze zniesienia współwłasności dniem nabycia będzie dzień, w którym nastąpiło zniesienie współwłasności. Wobec powyższego dla celów podatku dochodowego bieg terminu pięcioletniego dla części udziału w nieruchomości nabytego ponad udział we współwłasności należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie w drodze zniesienia współwłasności”.

Od kiedy należy liczyć nabycie spadku?

Przenosząc powyższe rozważania na grunt Pana sprawy, wskazać należy, że jeżeli zniesienie współwłasności nie mieściło się w ramach pierwotnego udziału, to doszło do nowego nabycia.

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, iż do nabycia prawa własności dojdzie w dwóch różnych datach:

po pierwsze w drodze spadkobrania, tj. w dacie nabycia spadku, a więc w 2011 r.,

po drugie w drodze zniesienia współwłasności, a więc w 2018 r.

Część nieruchomości nabył Pan w 2011 r. na skutek nabycia w drodze dziedziczenia. Pozostałą część nabył Pan natomiast w drodze zniesienia współwłasności 2018 r. W konsekwencji mamy dwa momenty nabycia od którego należy liczyć 5-letni okres opodatkowania. Skoro sprzedaż całej nieruchomości nastąpiła w 2020 r., to w zakresie części nabytej w spadku obowiązek podatkowy nie powstaje, ponieważ od dziedziczenia upłynęło więcej niż 5 lat. Natomiast od części nieruchomości nabytej w 2018 r. powstanie obowiązek podatkowy, ponieważ od momentu nabycia do momentu sprzedaży ww. okres 5 lat nie upłynął.

Powyższe wynika z faktu, iż otrzymanie nieruchomości w drodze zniesienia współwłasności jest traktowane jako nabycie o którym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT.

Jeżeli natomiast zniesienie współwłasności nie spowodowało, że otrzymał Pan więcej niż w drodze dziedziczenia, to mamy do czynienia wyłącznie z jednym momentem nabycia, tj. z dziedziczeniem które miało miejsce w 2011 r. W takim przypadku sprzedaż dokonana w 2020 r. jest wolna od podatku.