Obliczenie początku ciąży w prawie pracy

Zgodnie z art. 177 ustawy Kodeks pracy „pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy”.

Zgodnie jednak z art. 185 § 1 „stan ciąży powinien zostać stwierdzony świadectwem lekarskim – dopiero po przedstawieniu owego świadectwa istnieje podstawa do korzystania przez pracownicę z uprawnień określonych w komentowanym przepisie, nawet jeśli już nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy”.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ustalony został też sposób liczenia upływu ciąży, w szczególności na gruncie § 3 komentowanego artykułu. W wyroku z dnia 7 lutego 2001 r. (sygn. akt I PKN 231/00) Sąd Najwyższy stwierdził, że do obliczenia terminu ma zastosowanie art. 112 Kodeksu cywilnego, zaś w wyroku z dnia 5 grudnia 2002 r. (sygn. akt I PKN 33/02) przyjęto, że termin upływu trzeciego miesiąca ciąży oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych (28 dni).

Zdaniem składu orzekającego przyjęcie takiej miary wynika z konieczności wskazania jednolitego sposobu wyliczenia terminu upływu trzeciego miesiąca ciąży dla każdej ciężarnej pracownicy i jest niesprzeczne z konstytucyjną zasadą ochrony macierzyństwa oraz zasadą prawa pracy wzmożonej ochrony pracownic ciężarnych, a także wynika z określonej lekarskiej metody ustalania daty poczęcia oraz liczenia okresów przebiegu ciąży w miesiącach księżycowych, które mają realne odniesienie do tygodniowych okresów przebiegu ciąży.

Wobec powyższego należy uznać, że za miesiąc ciąży przyjmuje się 28 dni, a nie miesiąc kalendarzowy. Lekarze za pierwszy dzień ciąży przyjmują pierwszy dzień ostatniej miesiączki, a nie dzień zapłodnienia. Wiek ciąży w tym przypadku nie jest rzeczywistym wiekiem płodu, który można byłoby wyliczyć od momentu zapłodnienia. Moment zapłodnienia tak naprawdę bardzo trudno stwierdzić.

Ciąża faktycznie trwa około 267 dni, czyli 38 tygodni, jeśli liczy się czas trwania ciąży od momentu zapłodnienia. Jednak ze względu na duże trudności w obliczeniu rzeczywistego rozpoczęcia ciąży, przyjmuje się, że czas trwania ciąży to 281 dni lub 40 tygodni. Tyle trwa, jeśli liczymy od momentu ostatniej miesiączki, którą ma kobieta.