Odpowiedzialność najbliższej rodziny za zobowiązania kredytowe

Czy członkowie rodziny dłużnika mogą zostać obciążeni zobowiązaniami wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego?

Za zobowiązania kredytowe odpowiada wyłącznie osoba, która zawarła umowę z bankiem czy inną instytucją finansową. Również za zobowiązania wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego odpowiada wyłącznie Pani. O odpowiedzialności innych osób, w tym członków rodziny, można by mówić w sytuacji, w której osoby te poręczyłby Pani zobowiązanie. Przepisy prawa nie dają możliwości bankom czy UFG wydania orzeczenia o zapłatę przeciwko Pani rodzinie. Nie mają one możliwości uzyskania orzeczenia sądu, które stanowiłoby podstawę wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko członkom Pani rodziny.

Przepisy prawa rodzinnego wskazują, że małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte na potrzeby utrzymania rodziny (ale i tak jeden z małżonków w określonych okolicznościach może uchylić się od odpowiedzialności za takie zobowiązania).

Odpowiedzialność innych członków rodziny za zobowiązania danej osoby

Inne przepisy nie wprowadzają odpowiedzialności innych członków rodziny za zobowiązania danej osoby.

W toku ewentualnego postępowania egzekucyjnego komornik może zająć wyłącznie rzeczy należące do dłużnika. Jako że ewentualna egzekucja będzie skierowana wyłącznie przeciwko Pani, komornik będzie mógł zająć jedynie Pani konta bankowe, wynagrodzenie, nieruchomości, ruchomości itp.

Może się zdarzyć, że komornik zajmie w toku egzekucji przeciwko Pani jakieś przedmioty majątkowe (dotyczy to szczególnie ruchomości znajdujących się w mieszkaniu, o ile zamieszkują Państwo wspólnie). W takiej sytuacji Pani rodzina będzie mogła złożyć w sądzie pozew o zwolnienie spod egzekucji tych przedmiotów, wykazując, że są to przedmioty stanowiące ich własność, a nie własność dłużnika, czyli Pani.

Odpowiedzialność rodziny za długi spadkowe

Pani rodzina będzie ponosiła odpowiedzialność za Pani zobowiązania tylko w przypadku Pani śmierci – jako spadkobiercy. Ale i w takim wypadku spadkobiercy będą mogli uniknąć odpowiedzialności za długi spadkowe poprzez złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku (wówczas taka osoba w ogóle nie będzie odpowiadała za zobowiązania spadkodawcy) lub o przyjęciu go z dobrodziejstwem inwentarza (wówczas odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe będzie ograniczona wyłącznie do wysokości aktywów uzyskanych w spadku).

Przeniesienie własności rzeczy na członków rodziny celem uniknięcia odpowiedzialności za zobowiązania

Jeżeli zdarzyłaby się sytuacja, że chcąc uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania, przeniosłaby Pani własność pewnych rzeczy na członków swojej rodziny, to wierzyciele mogliby skorzystać z tzw. skargi pauliańskiej.

Stosownie do art. 527 § 1 Kodeksu cywilnego: „Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub, przy zachowaniu należytej staranności, mogła się dowiedzieć”.

Według art. 527 § 2 Kodeksu cywilnego: „Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności”.

W takiej sytuacji duże znaczenie miałoby domniemanie z art. 527 § 3 K.c.: „Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika, dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli”.